تدارک دولت ترکیه برای برگزاری همهپرسی 27 فروردین درباره اصلاح قانون اساسی این کشور و حضور وزرای کابینه در برخی کشورهای اروپایی برای تشویق ترک تبارها برای دادن رأی مثبت، سبب ایجاد تنشهایی در روابط این کشور با اروپاییها شده است. روز گذشته مقامات هلندی به هواپیمای وزیر خارجه ترکیه اجازه ورود به هلند را ندادند. مولود چاووش اوغلو میخواست در تجمع هواداران دولت ترکیه در شهر روتردام درباره همهپرسی ترکیه سخنرانی کند. در ادامه شب گذشته به دنبال تشدید تنشها بین هلند و ترکیه و عدم اجازه به وزیر امور اجتماعی ترکیه برای ورود به خاک هلند، پلیس ترکیه نیز ساختمان کنسولگری و سفارت هلند در استانبول و آنکارا را محاصره کرد. امروز نیز تنشها به صورت بی سابقهای ادامه یافته و نگرانیهایی را در این زمینه به وجود آورده است.
وزارت امور خارجه ترکیه به سفیر هلند در این کشور ابلاغ کرد که در حال حاضر تمایلی به بازگشت وی به آنکارا ندارد. سفیر هلند در آنکارا در حال حاضر به منظور استراحت در خارج از ترکیه به سر میبرد. وزارت امور خارجه ترکیه اعلام کرد: ما موقتاً خواستار عدم بازگشت سفیر هلند به آنکارا که در حال حاضر در خارج از ترکیه به سر میبرد هستیم. در همین حال خبرگزاری رویترز از بستن سفارت و کنسولگری هنلد در ترکیه به دلایل امنیتی خبر داد. بر اساس این گزارش، نیروهای امنیتی ترکیه ساختمان کنسولگری و سفارت هلند در استانبول و آنکارا را محاصره کرده و به هیچ کس اجازه ورود و خروج به آنها را نمیدهند.
از سوی دیگر، معترضان ترک با شدت گرفتن تنشها میان هلند و ترکیه، پرچم کنسولگری هلند در استانبول را پایین کشیدند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تظاهراتکنندگان تترک پرچم هلند را از بالای ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول به پایین کشیدند. روزنامه دیلی صباح ترکیه نیز نوشت که تظاهراتکنندگان پرچم ترکیه را بر فراز ساختمان کنسولگری هلند نصب کردند. پس از پایین کشاندن پرچم هلند، معترضان خشمگین در آنکارا نیز تابلوی «خیابان هلند» را از جاکندند و به جایش پرچم ترکیه را نشاندند. همزمان، یکی از روزنامههای ترکی طرفدار اردوغان با انتخاب این تیتر که «ارتش هلند ۴۸ هزار نیرو دارد؛ اما ۴۰۰ هزار ترک در این کشور زندگی میکنند» جنجال آفرین شد.
بینالی ییلدیریم، نخستوزیر ترکیه امروز (یکشنبه) و در واکنش به اقدام هلند در ممنوعیت پرواز وزیر خارجه به هلند و همچنین ورود وزیر خانواده به کنسولگری ترکیه در روتردام تاکید کرد که ترکیه «به شدیدترین نحو» تلافی خواهد کرد. ییلدیریم در بیانیهای گفت: از سمت ما به شدیدترین نحو به این وضعیت اعتراض شده است و به مقامات هلندی انتقال یافته که به سختترین شکل این موضوع تلافی خواهد شد. سخنگوی ریاستجمهوری ترکیه نیز در اظهاراتی ضمن «شرم آور» خواندن مواضع و اقدامات اخیر دولت هلند، این اقدامات را «روز سیاه دموکراسی در اروپا» خوانده است. اظهارات کالین واکنش به اظهارات «گیرت ویلدرز» سیاستمدار اسلامستیز هلندی و انتقاد این مقام ترکیهای از مواضع دولت هلند علیه آنکارا بود. ویلدرز در توئیتر خطاب به «فاطمه بتول سایان کایا» وزیر امور خانواده ترکیه نوشته بود: «برو بیرون و هرگز (به هلند) برنگرد و لطفاً با خودت همه هواداران ترکیه را از هلند ببر». با این حال، در پی تشدید تنشها، نخستوزیران دو کشور در تماس تلفنی با یکدیگر گفتوگو کردند. مارک روت، نخستوزیر هلند در این تماس تلفنی ناراحتی خود را از تنشهای اخیر در روابط دو کشور اعلام کرد و هر دو طرف بر خروج از بحران تأکید کردند.
گفتنی است همزمان با این تنشها، کمیسر گسترش اتحادیه اروپا اعلام کرد که بخشی از کمکهای مالی اتحادیه اروپا به منظور آماده سازی ترکیه برای عضویت در این اتحادیه که پیشرفتی درباره آن وجود نداشته است تعلیق میشود. به نوشته روزنامه «هانوفرشه آلگماینه سایتونگ» آلمان، از آنجایی که ترکیه همچنان نامزد عضویت در اتحادیه اروپا است حق حمایت های مالی از طرف اتحادیه اروپا را دارد. تنها برای دوره زمانی 2014 تا 2020 بیش از چهار میلیارد یورو برای این منظور از طرف اتحادیه اروپا برای ترکیه در نظر گرفته شده است. البته حالا کمیسیون اروپایی تصمیم دارد اولین برنامه های کمکی خود به ترکیه را به حال تعلیق در آورد. به نوشته این روزنامه، اتحادیه اروپا این رویکرد را آغاز کرده که در چارچوب مذاکرات عضویت در اتحادیه اروپا برخی حمایتهای مالی پیشبینی شده برای ترکیه را به حال تعلیق درآورد.
به گفته یوهانس هان، کمیسر مربوطه در اتحادیه اروپا برنامههای حمایتی که اخیراً پیشرفتهای مد نظر ما درباره آنها وجود نداشته است متوقف میشود. به گفته هان از حدود 4.45 میلیارد یورو که برای دوره زمانی 2014 تا 2020 برای ترکیه در نظر گرفته شده بود اخیراً 167.3 میلیون یورو پرداخت شده است. اتریش اعلام کرده است که از نظر قانونی در حال حاضر این مسئله ممکن نیست که اینگونه حمایتهای اولویتی برای ترکیه به حال تعلیق درآید. برای این منظور باید مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا که از سال 2005 آغاز شده است، رسماً متوقف شود. هان در این زمینه گفت که اکثریت قریب به اتفاق وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا در ماه دسامبر خواهان این بودند که مذاکرات با ترکیه در این زمینه ادامه یابد و مشترکاً برای برطرف کردن کاستیهای قانونی موجود همکاری شود. وی همچنین بستن کانالهای گفتگو با ترکیه را راهکار غلطی ارزیابی کرده و گفت: در این صورت ما هیچ اهرم اصلاحاتی نداریم.
وی در عین حال تأکید کرد از آنجایی که در حال حاضر هیچ کس بخش جدیدی از مذاکرت با ترکیه را باز نکرده است بنابراین این مذاکرات عملاً متوقف شده است. یوهانس هان، کمیسر گسترش اتحادیه اروپا که در گفتگو با خبرگزاری آلمان سخن میگفت در واکنش به وقایع اخیر در ترکیه دستور داده است که کمکهای اتحادیه اروپا به ترکیه برای برنامههایی مقرر شود که از جمله جامعه مدنی، توسعه دموکراسی و علوم و آموزش و پرورش در این کشور را تقویت میکند.