نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا برای مدیریت امنیتی بدون آمریکا
کشورهای عضو اتحادیه اروپا با طرحی برای تقویت تدابیر دفاعی و امنیتی این اتحادیه موافقت کرده‌اند. این طرح، همکاری گسترده‌تر در بخش‌هایی مثل مأموریت‌های حفاظت از صلح تحت هدایت اتحادیه اروپا در خارج از این بلوک را پیش بینی می‌کند. با این حال، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که این اتحادیه قصد رقابت با ناتو یا ایجاد یک ارتش اروپایی را ندارد. وی افزود که این طرح پیش از آنکه دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شود موضوع بررسی بود. ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی خود با انتقاد از آنچه به گفته او کمک کم مالی اعضای اتحادیه اروپا به ناتو است گفته بود که واشنگتن ممکن است در دوره زمامداری او دیگر به طور اتوماتیک به دفاع از متحدان خود در ناتو که مورد حمله قرار گرفته‌اند برنخیزد.
بر اساس گزارش «دویچه وله» از این موضوع، کشورهای عضو اتحادیه اروپا برآنند تا درباره نقش ناتو و همچنین چند و چون مشارکت کشورهای عضو این اتحادیه در ماموریت‌های پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی مشورت کنند. در همین رابطه قرار بود امروز، ۱۵ نوامبر جلسه‌ای با حضور وزیران دفاع کشورهای عضو برگزار شود. اتحادیه اروپا نخستین تصمیمات مربوط به برنامه تقویت دفاع مشترک را تصویب کرد. بر اساس این تصمیمات، قرار است یک مرکز برنامه‌ریزی و یک مرکز هدایت در امور دفاعی و امنیتی کشورهای عضو اتحادیه اروپا ایجاد شود. این نخستین سنگ بنای تشکیل اتحاد دفاعی و امنیتی اروپاست. در نشست‌هایی که تاکنون با شرکت وزیران امورخارجه و همچنین دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا برگزار شده است، نخستین گام‌ها در این زمینه تصویب شده‌اند. بر اساس این برنامه دفاعی و امنیتی جدید، اتحادیه اروپا می‌باید بتواند سریع‌تر و مستقل‌تر از پیش در برابر خطرات و تهدیدات واکنش نشان دهد. از سوی دیگر اتحادیه اروپا می‌باید نقش راهبردی فعال‌تری در سراسر جهان ایفا کند.
استقلال عمل کشورهای عضو اتحادیه اروپا در رابطه با مسائل دفاعی و امنیتی مهم‌ترین بخش سیاستی است که اتحادیه اروپا دنبال می‌کند. در نشست وزیران دفاع و خارجه اتحادیه اروپا اعلام شد که این اتحادیه باید بتواند در آینده به طور مستقل عمل کند. واضح است که ایده و طراحی یک سیاست دفاعی و امنیتی مشترک در اروپا پیش از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا مطرح بوده است. اما پیروزی ترامپ و سخنان او در کارزار انتخاباتی‌اش بر اهمیت ایجاد سیاستی در زمینه استقلال دفاعی و امنیتی اروپا افزوده است. ترامپ در کارزار انتخاباتی خود بارها از کشورهای اروپایی خواسته بود نقش فعال‌تری در زمینه‌های دفاعی و امنیتی ایفا کنند. او حتی تهدید کرده بود که اگر این یا آن کشور اروپایی آنگونه که باید و شاید در تأمین هزینه‌های دفاعی ناتو مشارکت نکند، نمی‌تواند منتظر کمک دیگر اعضای اتحادیه در مقابله با خطرات احتمالی باشد.
دولت آمریکا سه و نیم درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف هزینه‌های نظامی می‌کند. از این رو ترامپ از کشورهای اروپایی عضو ناتو خواسته است به قرار خود مبنی بر افزایش بودجه نظامی در حد ۲ درصد تولید ناخالص ملی عمل کنند. در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تنها چهار کشور بریتانیا، فرانسه، استونی و لهستان دو درصد تولید ناخالص ملی خود را صرف مصارف دفاعی می‌کنند. حال قرار است که طبق تصمیمات اتخاذ شده، یک ستاد برنامه‌ریزی و یک ستاد فرماندهی مشترک در نیمه نخست سال آینده میلادی ایجاد شود. وظیفه این دو مرکز، هماهنگ کردن همه ماموریت‌های نظامی و مدنی اعضای این اتحادیه در دیگر نقاط جهان است. فدریکا موگرینی، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از تصمیماتی که در اجلاس وزیران دفاع و خارجه کشورهای عضو این اتحادیه اتخاذ شده استقبال کرد و آن را گامی بلند در راستای ایجاد یک اتحاد دفاعی و امنیتی در اروپا ارزیابی نمود.
هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا البته تأکید ورزید که این اقدامات بدان معنی نیست که اروپا مایل به ایجاد یک ارتش واحد بوده یا خواهان راه‌اندازی پیمانی نظامی و دفاعی نظیر ناتو است، بلکه هدف از این اقدامات صرفاً مانع شدن از دوباره کاری و هماهنگ کردن بهتر فعالیت‌های دفاعی و امنیتی با دیگر اعضای پیمان ناتو است. به عنوان نمونه، پیمان دفاعی و امنیتی اروپا می‌تواند در نقاطی فعالیت کند که توسط فعالیت‌های ناتو پوشش داده نمی‌شوند. از آن جمله است پیشبرد ماموریت‌های نظامی و مدنی در قاره آفریقا. یکی از مسائل اصلی چنین پیمانی، موضوع تقسیم کار و تقسیم هزینه‌های ماموریت‌های دفاعی و امنیتی است. در همین رابطه وزیر دفاع بریتانیا، مایکل فالون از برنامه‌های دفاعی و امنیتی اتحادیه اروپا انتقاد کرده و گفته است که به جای پروراندن رویای ایجاد یک ارتش اروپایی، بهتر است که همه کشورهای عضو با افزایش بودجه نظامی خود نقش فعال‌تری در پیمان آتلانتیک شمالی برعهده گیرند.
گفتنی است ناتو نیز بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تصمیم گرفت نشست آتی سران کشورهای عضو را به تابستان سال آینده موکول کند. هفته‌نامه اشپیگل آلمان در گزارش جدید خود می‌نویسد هدف از این تعویق، مهلت دادن به رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای تعیین رویکرد خود نسبت به ناتو است. در ناتو بیم آن می‌رود، ترامپ که در رقابت‌های انتخاباتی این سازمان دفاعی را «زائد» خوانده بود، چند هفته بعد از آغاز ریاست جمهوری خود در نشست یادشده اصلاً شرکت نکند. بعد از پیروزی ترامپ هراسی بزرگ ناتو را فرا گرفته است. در گزارشی محرمانه از ستاد ینس استولتن‌برگ سناریوهای مختلفی از رویکرد ترامپ در رابطه با ناتو پیش‌بینی شده است. استراتژیست‌های ناتو می‌گویند، رئیس‌جمهور جدید آمریکا ممکن است وعده این کشور برای استقرار دوره‌ای واحدهای آمریکایی در شرق اروپا را پس بگیرد. سناریویی دیگر در کل کاهش واحدهای آمریکایی در اروپا را پیش‌بینی کرده است. در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیز پیش‌بینی شده، ترامپ اصرار ورزد که اروپایی‌ها برای امنیت خود پول بیشتری هزینه کنند. اشپیگل می‌نویسد، کشورهای اروپایی تحت فشار اوباما توافق کرده‌اند که سهم خود در ناتو را افزایش دهند.
نظر شما
