مدیرعامل «اکسون موبیل»، گزینه جدید وزارت خارجه آمریکا
شب گذشته، شبکه خبری «ان. بی. سی نیوز» به نقل از دو منبع آگاه از انتخاب رکس تیلرسون، مدیرعامل شرکت نفتی «اکسون موبیل» برای تصدی وزارت خارجه آمریکا خبر داد. بر اساس گزارش این رسانه، تیلرسون ۶۴ ساله از سال ۲۰۰۴ ریاست این شرکت نفت بین‌المللی را بر عهده داشته و روابط تجاری نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه دارد. منابع آگاه در تیم انتقالی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب البته هشدار دادند که این انتخاب هنوز کاملاً نهایی نیست و باید به انتظار اعلام رسمی این موضوع نشست. تیلرسون که نام وی روز جمعه به یکباره برای تصدی وزارت خارجه مطرح شده بود، روز گذشته با ترامپ دیدار و گفت‌و‌گو کرد. وزارت خارجه یکی از آخرین وزارتخانه‌هایی است که ترامپ هنوز سرپرستی برای آن معرفی نکرده است. پیش از این اسامی زیادی از جمله میت رامنی، فرماندار سابق ایالت ماساچوست و نامزد جمهوری‌خواه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ و نیز رودی جولیانی، شهردار سابق نیویورک برای این سمت مطرح شده بود.
به این ترتیب، اکنون انتظار می‌رود مدیر عامل اکسون موبیل که این طی یک دهه اخیر این غول نفتی را اداره می‌کند و قراردادهای بسیاری را در سراسر جهان نهایی کرده، انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان وزیر امور خارجه باشد. به نوشته «بیزنس اینسایدر»، این مرد ۶۴ ساله اهل تگزاس هیچ تجربه دولتی یا دیپلماتیکی ندارد و تمام سال‌های کاری خود را در اکسون سپری کرده؛ جایی که در سال ۱۹۷۵ پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تگزاس در آستین با مدرک مهندسی عمران کار خود در آن به‌عنوان مهندس تولید را آغاز کرد. بنیان دانش تیلرسون در مورد دیپلماسی خارجی تجربه گسترده او در سفر به اقصی نقاط جهان برای اکسون بوده که در بیش از ۵۰ کشور جهان فعالیت دارد. همین حالا هم تاریخچه معاملات او باعث انتقاداتی شده است. تیلرسون در طول فعالیت خود در اکسون، روابط طولانی مدت و پایداری با دولت روسیه داشته که قدمت آن به دهه ۱۹۹۰ میلادی بازمی‌گردد.
تیلرسون چندین توافقنامه مهم با شرکت دولتی روس نفت امضا کرده و روابط شخصی نیز با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دارد که در سال ۲۰۱۳ جایزه «نشان دوستی» این کشور (از نشان‌های افتخار دولتی روسیه) را به او اهدا کرد. انتصاب تیلرسون باعث توجه و بررسی دقیق‌تر احتمال تضارب منافع می‌شود؛ فعالیت‌های جهانی اکسون بسیار گسترده است و تیلرسون یکی از سهامداران این شرکت با سهم ۱۵۱ میلیون دلاری از آن است. اگر برای مثال آمریکا تحریم‌ها علیه روسیه که توافقنامه اکسون با این کشور را متوقف کرده، لغو کند، ارزش این سهام بیش‌ازپیش افزایش خواهد یافت. اما به نظر می‌رسد آنچه باعث شده ترامپ جذب تیلرسون شود، سفر‌ها و معاملات او برای اکسون است. او علناً تیلرسون را به عنوان یک بازیگر در سطح جهانی تحسین کرده و رضایت خود از چگونگی مدیریت اکسون تحت نظر او را ابراز داشته است.
ترامپ طی مصاحبه با فاکس نیوز گفت: «تیلرسون شخصیتی بیش از یک مدیر تجاری است. ازنظر من، یکی از مزایای بزرگ او این است که بسیاری از بازیگران را به‌خوبی می‌شناسد. او توافق‌های بزرگی با روسیه داشته است. او این توافق‌ها را برای شرکت انجام داده نه خودش»؛ اکسون تحت نظارت تیلرسون به «کاهش خطر تغییرات آب و هوایی در جامعه به بهینه‌ترین شکل ممکن» پایبند بوده است. وی همچنین از حامیان اصلی تجارت آزاد است و گفته که «بازار تجارت جهانی انرژی، مؤثر‌ترین ابزار دستیابی آمریکا به امنیت انرژی را تأمین می‌کند».
بر اساس گزارش بلومبرگ، ترامپ گفته که او از حامیان محافظت از تولیدات داخلی و تعرفه‌ها است. اگر تیلرسون نقشی ایفا کند، اظهارات عمومی او نشان می‌دهد که مخالف خطر جنگ تجاری است. تیلرسون همچنین مخالف نظارت دولت بر شرکتش است و در سال ۲۰۱۲ به وال‌استریت ژورنال گفته بود: «در این کشور هزاران راه وجود دارد که "نه" بشنوید». هفته گذشته ترامپ طی توییتی در حساب کاربری خود در تویی‌تر عنوان کرد که شرکت‌هایی که در تلاش برای برون‌سپاری مشاغل هستند، با «مجازات» روبرو خواهند شد که این امر انتقادات در مورد نظارت بیش‌ازحد دولت بر بخش خصوصی را به دنبال داشت. تیلرسون روز شنبه ملاقات دوساعته‌ای با ترامپ داشت و گفته می‌شود او شانس اصلی کسب سمت وزیر خارجه آمریکا را دارد.
در این میان، مهمترین نکته‌ای که از روز گذشته و همزمان با اعلام نام تیلرسون مورد توجه قرار گرفته و بحث برانگیز شده، روابط وی با دولت روسیه و شخص ولادیمیر پوتین است. روابط تیلرسون با روسیه به اواخر دهه نود برمی‌گردد. وی در سال ۱۹۹۹ برای نخستین بار پوتین را ملاقات کرد. اکسون موبیل در سال ۲۰۱۱ شراکت با «روس‌نفت»، شرکت نفتی دولتی روسیه را برای اکتشاف در دریای سیاه و شمالگان آغاز کرد. پوتین، دو سال بعد یکی از بر‌ترین نشان‌های افتخار کشورش، یعنی نشان دوستی را به وی اعطا کرد. سال ۲۰۱۴ کریمه به روسیه ملحق شد که به وضع تحریم‌هایی از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه این کشور منجر شد. این تحریم‌ها رئیس شرکت روس‌نفت را نیز هدف گرفتند. در مه ۲۰۱۴ تیلرسون به خبرنگاران گفت تحریم‌ها هیچ تأثیری بر کار اکسون در روسیه ندارد. وی همچنین با اعمال این تحریم‌ها مخالفت کرد. اما با گذشت زمان، اکسون متضرر شد. «وال استریت ژونال» در ششم دسامبر اعلام کرد تیلرسون یکی از گزینه‌های ترامپ برای تصدی سمت وزارت خارجه است و در صورت لغو تحریم‌های روسیه ارزش سهام اکسون افزایش خواهد یافت. سناتور ایالت آریزونا، جان مک‌کین نیز روابط تیلرسون و روسیه را نگران کننده خوانده است.
گفتنی است زمانیکه وال‌استریت ژورنال برای نخستین بار اعلام کرد تیلرسون یکی از گزینه‌های مورد نظر ترامپ برای تصدی سمت وزیر خارجه است، حتی تیلرسون و شرکت اکسان‌موبیل نیز غافلگیر شدند. تیلرسون هیچ سطحی از تجربه در امور سیاسی و دولتی ندارد. وی تمام عمر کاری خود را در شرکت اکسون موبیل گذرانده و هرگز نماینده منافع کشورش نبوده است.
نظر شما
