پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳
r_search
نوع نشریه:
نشریات:
از تاريخ:
تا تاریخ:
کد خبر: ۳۵۲۷
تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۳۹۴ - ۲۰:۳۰
مروری بر کتاب «آب و ‏حقوق بشر» /علی ملیحی
بانگ هشدار نسبت به بحران آب در کشورمان هر روز رساتر می‌شود. از مسؤلین سابق این حوزه گرفته تا ارباب جراید ‏همه متفق‌القول‌اند که کم‌آبی چالشی جدی برای آینده‌ کشورمان است. جهان البته مانند همیشه زودتر از ما به این بحران ‏هشیار شده است. سال ۲۰۱۵ میلادی سال پایانی یک دهه اقدام بین‌المللی درباره آب است. جامعه‌ جهانی با صدور ‏قطعنامه‌ای در مجمع عمومی ‏سازمان ملل در سال ۲۰۰۳ دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ را دهه‌ «آب برای زندگی» نامگذاری کرد ‏تا با این روش ‏توجهات را به بحران جهانی آب و ابعاد گوناگون آن جلب کند. ‏مسئله‌ آب نباید تنها به مقوله‌ «کم‌آبی» فروکاسته شود ‏و زوایای مهمی از این مسئله قابل بررسی است. از جمله‌ این زوایا ابعاد حقوقی و سیاسی مسئله آب است. کتاب آب و ‏حقوق بشر تلاشی ‏است برای تولید محتوا در خصوص مسئله‌ای مهم اما مبهم برای خواننده‌ فارسی زبان؛ یعنی نسبت آب و حقوق بشر. کتاب تلاش دارد نگاه کلیشه‌ای خواننده‌ فارسی‌زبان از حقوق بشر را که محدود به ‏حقوق عمدتا سیاسی و مدنی است، گسترش بخشیده و با مرور اسناد بین‌المللی درمورد آب ثابت کند در میان آنچه «حقوق جهانی بشر» ‏نامیده می‌شود‌، حقی ‏نیز به نام حق به آب وجود دارد؛ آن هم در جهانی که مطابق با آمار یونیسف ۸۸۰میلیون نفر در آن به آب سالم دسترسی ندارند و ۲٫۶میلیارد نفر از امکان استفاده از فاضلاب بهداشتی محروم‌اند. کتاب که در ۴ فصل تنظیم شده، در دو فصل ابتدایی به مرور تلاش‌های جامعه‌ جهانی در کنفرانس‌های مربوط به مسئله‌ آب برای شناسایی حق دسترسی به آب به‌عنوان یکی از مقوله‌های حقوق بشری پرداخته است. فصل سوم به کارکرد نهاد ناظر بر میثاق حقوق اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی، یعنی کمیته‌ حقوق ‏اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی، می‌پردازد‌ که زیر نظر شورای حقوق اقتصادی- اجتماعی ملل متحد فعالیت می‌کند و حق ‏نظارت بر عملکرد دولت‌ها و همچنین تفسیر حقوق مندرج در این میثاق را دارد. در همین بخش است که نظریه‌ کلیدی مورد استناد کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد: «حق دسترسی بشر به آب عبارت است از حق همگان به آب کافی، سالم و قابل قبول که از نظر فیزیکی در دسترس و به‌منظور مصارف شخصی و خانگی مقرون‌به‌صرفه است. مقدار کافی از آب سالم برای جلوگیری از مرگ ناشی از بی‌آبی، ‏کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط به آب و نیز برای مصرف پخت‌و‌پز و رفع نیازهای بهداشتی شخصی و خانگی از ‏ضروریات است» (ص ۹۹). این نظریه از دولت‌های متعهد می‌خواهد اقدامات مؤثری برای تحقق بدون تبعیض حق به آب وفق این نظریه‌ تفسیری اتخاذ کنند. ‏به این ترتیب حق دسترسی به آب در مقام عمل مسؤلیت زیادی را متوجه دولت‌ها می‌کند. با این همه اگرچه این میثاق‌نامه دولت‌ها را ‏متعهد می‌کند که اطمینان حاصل کنند بهای آب مقرون‌به‌صرفه باشد اما «همه‌ کارشناسان منابع آب به‌شدت علیه آب مجانی بحث می‌کنند. آب رایگان دعوتی همگانی برای سوءاستفاده و اسراف ‏است. از این رو قرار نیست آب مجانی باشد و باید قیمت مناسبی داشته باشد.» (ص۱۳۱) این قیمت بر اساس مطالعات برنامه‌ توسعه‌ ملل‌متحد نباید بیش از ۳درصد درآمد هر خانوار باشد. نویسندگان کتاب که کارشناسان ارشد حقوق بین‌الملل بانک جهانی هستند، در یک کلام می‌گویند اگر دولت‌ها متعهد به رعایت حقوق بشرند، باید حق دسترسی شهروندان به آب و فاضلاب سالم را تضمین کنند. این تضمین البته نافی شناسایی آب به‌عنوان کالایی اقتصادی نیست.
(منبع: کارنامه)

آب را گل نکنیم...

آب و ‏حقوق بشر
(حق دسترسی بشر به آب‌، ابعاد سیاسی و حقوقی)
مولفان: سلمان م.ا. سلمان/ شیوان مک اینرنی ـ لنکفورد
مترجم: حسن اسدی زیدآبادی
 نشر ناهید
شمارگان: ۱۶۵۰ نسخه
قیمت: ۱۴هزار تومان
۲۲۲ صفحه

نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: