امروز صبح در ایستگاه متروی دروازه دولت منتظر قطار بودم که چشمم به تابلوی بزرگی در آن سوی ایستگاه افتاد. متن آن را با هم مرور کنیم: «در زمانی که کودک شما مشغول بازی‌های رایانه‌ای است سکوت کرده و این سکوت اگر تداوم داشته باشد باعث عدم رشد و گسترش دایره واژگانی خواهد شد. مشکلات گفتاری در کمین فرزندان ما هستند».
متن را که خواندم از شدت اندوه دلم می‌خواست سرم را به دیوار بکوبم اما نکوبیدم چون ممکن بود مسافران، این حرکت را حمل بر جنون بنده کنند. دستم به مسئولان فرهنگی قطار شهری پایتخت نمی‌رسد، از این رو باز هم سر شما مخاطب ارجمند را به درد می‌آورم. این نوشته که قرار است به خانواده‌ها درباره بازی‌های کامپیوتری هشدار بدهد، غلط‌های بسیاری دارد. با متنی که سراسر غلط است چگونه می‌توان به جنگ غولی به نام بازی رایانه‌ای رفت و پیروز میدان بود؟
و اما غلط‌های متن بالا:
1ـ حرف اضافه «در» در ابتدای این متن زائد است.
2ـ به فعل «سکوت کرده» در این متن توجه کنید. این فعل صورت خلاصه شدة صیغة ماضی نقلی است (سکوت کرده است). در این صورت باید پرسید چگونه می‌توان صیغه ماضی نقلی را در کنار فعل «است» در جمله اول (زمانی که کودک شما مشغول بازی‌های رایانه‌ای است) که دلالت بر زمان حال دارد قرار داد؟ و با کدام قرینة لفظی، «است» از پایان فعل ماضی نقلی حذف شده؟ «است» در حالت اسنادی (مانند آنچه در جمله اول متن فوق آمده) بر زمان حال دلالت دارد اما در صیغه سوم شخص مفرد ماضی نقلی، است از حالت اسنادی خارج می‌شود و دیگر بر زمان حال دلالت نمی‌کند.
3ـ «باعث عدم..» غلط محض است. باعث از ریشة «بَعَثَ» به معنی برانگیزاننده است و بعثت از همین ریشه به معنی برانگیختن. عدم نیز به معنای نیستی است. بنابراین ترجمه «باعث عدم» به فارسی سره، چنین عبارت مضحکی خواهد بود: «برانگیزانندة نیستی». آخر چگونه می‌شود نیستی را برانگیخت؟ چگونه می‌شود باعثِ عدم شد؟
4ـ «عدم رشد» عبارتی منفی است و «گسترش دایره واژگانی» عبارتی مثبت. بر اساس چه قاعده‌ای این دو عبارت با حرف عطف «و» به هم معطوف شده‌اند؟ لابد نویسنده محترم این متن، تشخیص داده است که لزومی ندارد کلمه عدم را در ابتدای عبارت «گسترش دایره واژگانی» تکرار کند و همین که آن را یک بار پیش از واژه رشد نشانده کافی است. ایشان هیچ فکر نکرده است که این حذف به قرینه لفظی، سبب کژتابی متن می‌شود. به طوری که مخاطب با خودش بگوید چه عیبی دارد که بازی رایانه‌ای باعث «گسترش دایره واژگانی» شود؟ البته این مشکل به وجود کلمه عدم در متن فوق برمی‌گردد و اگر نویسنده به جای «باعث عدم» کلمه «مانع» را به کار می‌برد، کمتر سبب زحمت بنده می‌شد. کوتاه سخن که چوب‌خط ستون امروز پر شده و هر لحظه ممکن است از مرز 500 کلمه عبور کنیم. پیشنهاد ما به جای آنچه در ابتدای متن آمد این است: «زمانی که کودک شما مشغول بازی‌های رایانه‌ای است سکوت می‌کند و این سکوت اگر تداوم داشته باشد، مانع رشد و گسترش دایره واژگانی او خواهد شد».
متن را که خواندم از شدت اندوه دلم می‌خواست سرم را به دیوار بکوبم اما نکوبیدم چون ممکن بود مسافران، این حرکت را حمل بر جنون بنده کنند. دستم به مسئولان فرهنگی قطار شهری پایتخت نمی‌رسد، از این رو باز هم سر شما مخاطب ارجمند را به درد می‌آورم. این نوشته که قرار است به خانواده‌ها درباره بازی‌های کامپیوتری هشدار بدهد، غلط‌های بسیاری دارد. با متنی که سراسر غلط است چگونه می‌توان به جنگ غولی به نام بازی رایانه‌ای رفت و پیروز میدان بود؟
و اما غلط‌های متن بالا:
1ـ حرف اضافه «در» در ابتدای این متن زائد است.
2ـ به فعل «سکوت کرده» در این متن توجه کنید. این فعل صورت خلاصه شدة صیغة ماضی نقلی است (سکوت کرده است). در این صورت باید پرسید چگونه می‌توان صیغه ماضی نقلی را در کنار فعل «است» در جمله اول (زمانی که کودک شما مشغول بازی‌های رایانه‌ای است) که دلالت بر زمان حال دارد قرار داد؟ و با کدام قرینة لفظی، «است» از پایان فعل ماضی نقلی حذف شده؟ «است» در حالت اسنادی (مانند آنچه در جمله اول متن فوق آمده) بر زمان حال دلالت دارد اما در صیغه سوم شخص مفرد ماضی نقلی، است از حالت اسنادی خارج می‌شود و دیگر بر زمان حال دلالت نمی‌کند.
3ـ «باعث عدم..» غلط محض است. باعث از ریشة «بَعَثَ» به معنی برانگیزاننده است و بعثت از همین ریشه به معنی برانگیختن. عدم نیز به معنای نیستی است. بنابراین ترجمه «باعث عدم» به فارسی سره، چنین عبارت مضحکی خواهد بود: «برانگیزانندة نیستی». آخر چگونه می‌شود نیستی را برانگیخت؟ چگونه می‌شود باعثِ عدم شد؟
4ـ «عدم رشد» عبارتی منفی است و «گسترش دایره واژگانی» عبارتی مثبت. بر اساس چه قاعده‌ای این دو عبارت با حرف عطف «و» به هم معطوف شده‌اند؟ لابد نویسنده محترم این متن، تشخیص داده است که لزومی ندارد کلمه عدم را در ابتدای عبارت «گسترش دایره واژگانی» تکرار کند و همین که آن را یک بار پیش از واژه رشد نشانده کافی است. ایشان هیچ فکر نکرده است که این حذف به قرینه لفظی، سبب کژتابی متن می‌شود. به طوری که مخاطب با خودش بگوید چه عیبی دارد که بازی رایانه‌ای باعث «گسترش دایره واژگانی» شود؟ البته این مشکل به وجود کلمه عدم در متن فوق برمی‌گردد و اگر نویسنده به جای «باعث عدم» کلمه «مانع» را به کار می‌برد، کمتر سبب زحمت بنده می‌شد. کوتاه سخن که چوب‌خط ستون امروز پر شده و هر لحظه ممکن است از مرز 500 کلمه عبور کنیم. پیشنهاد ما به جای آنچه در ابتدای متن آمد این است: «زمانی که کودک شما مشغول بازی‌های رایانه‌ای است سکوت می‌کند و این سکوت اگر تداوم داشته باشد، مانع رشد و گسترش دایره واژگانی او خواهد شد».
نظر شما
