آیات قم دست به کار شدند
قم، این روزها با تناقض روبه‌روست. مخالفانی که تا تعطیلی کلاس درس پیش می‌روند و بزرگانی که «نمی‌خواهند کار بیش از این بیخ پیدا کند». مهد حوزه و طلاب، حالا درگیر کشمکشی است که یک سرش ناپیداست.
آملی حتی به خاطر سرماخوردگی کلاسش را تعطیل نکرد
به نظر می‌رسد اختلافات قم زمانی علنی شد که تحصن کنندگان با تجمع مقابل دفتر لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم قم در مجلس نهم، شعار «نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا» را سر دادند. گرچه تعداد آن‌ها تنها در حدود ۴۰ نفر بود، با این وجود فرماندار قم در روز تعطیلی این دفتر، برای لحظاتی نزد تحصن کنندگان شتافت. بعد از آن، همان جمع به کلاس درس آیت‌الله جوادی آملی، کسی که به گفته شاگردانش نزدیک به ۳۰ سال کلاس‌هایش بدون تعطیلی پیش می‌رفتند، عزیمت کردند و بدون هدف در کلاس حاضر شدند. این حرکت برای آیت‌الله اما آنچنان سنگین و تحمل‌ناپذیر بود که حاضر شد برای اولین بار نه‌تنها کلاس را تعطیل کند، که حتی حضور نیابد. یکی از معترضین به برجام، در این خصوص گفته بود: «نیروی انتظامی رفتار مناسبی با طلاب متحصن نداشت، نیاز است این مطالب به آیت‌الله جوادی آملی رسانده شود تا شاهد ادامه بی‌حرمتی‌ها به طلاب و روحانیون نباشیم». جوادی آملی که سعی داشت کمترین حاشیه‌ای را به کلاس‌های درس خود راه ندهد، پیغام داد: «پیگیری می کنیم». بعد از تعطیل شدن کلاس درس، یکی از شاگردان آیت‌الله که به نظر می‌آمد از اتفاق پیش آمده عصبانی بود، خطاب به متحصنین گفت: «شما با این کارتان باعث شدید، درس آیت‌الله جوادی آملی تعطیل شود، ایشان ۳۰ سال است که حتی به خاطر سرماخوردگی درس اخلاق خود را تعطیل نکرده‌اند، اما امروز به خاطر تجمع شما و به هم ریختن جو مسجد، درس خود را تعطیل نمود، شما حق‌الناس را رعایت نکردید و باید پاسخگو باشید».
اولین واکنش، آیت‌الله مکارم شیرازی
ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید معروف شیعیان و ساکن شهر قم است. مکارم شیرازی را یکی از مراکز ثقل آیات قم می‌دانند و به همین خاطر بود که بعد از نامه او به نمایندگان مجلس نهم اسلامی، تکلیف قم یکسره شد: «مسئله برجام را هر چه سریع‌تر تمام کنید». آیت‌الله مکارم شیرازی در این نامه بیان کرد: «در این ایام، نامه‌هاى زیادى از سوى مردم به دفتر ما مى‌رسد و تلفن‌هاى زیادى داریم که مى‌گویند به نمایندگان محترم مجلس توصیه کنید مسئله برجام را بیش از این معطل نکنند و آن را تمام کنند. مردم بسیار نگرانند. سزاوار است این عزیزان در فکر برنامه‌هاى مهم بعدى باشند. ممکن است در برجام بعضى نقاط ضعف باشد که جمعى از عزیزان نسبت به آن نگرانند و باید به فکر تدبیر و تفسیر صحیح آن باشند. اینجانب علاوه بر تأیید درخواست‌هاى آن‌ها اضافه مى‌کنم، کشور ما یک جزیره امن و امان است که در وسط یک دریاى طوفانى واقع شده است. تمام اطراف ما را طوفان‌هاى ناامنى فرا گرفته، کارى نکنیم که با اختلافات داخلى این جزیره امن را ناامن کنیم. ببینیم در سوریه و عراق و یمن و حتى در افغانستان چه مى‌گذرد؟ خدا نکند مصالح عمومى کشور فداى منافع جناحى شود. مطلعان مى‌گویند هر روز که با شک و تردید سپرى مى‌شود مبالغ هنگفتى ضرر به کشور وارد مى‌شود. ما مشکلات اقتصادى فراوان و مشکلات سیاسى و فرهنگى زیادى داریم که اگر به آن نپردازیم و با همدلى بیشتر بر این مشکلات پیروز نشویم آینده نگران‌کننده است».
مکارم شیرازی بعد از خبر تعطیل شدن کلاس درس همتای قمی‌اش، ساکت ننشست و اولین واکنش را ترتیب داد: «به خاطر چند نفر نباید درس یک مرجع تقلید تعطیل می‌شد». مرجع تقلید شیعیان، در جمعی که فرمانده نیروی انتظامی کشور در آن حضور داشتند، گفت: «باید مسئله قم سریع‌تر جمع می‌شد. نباید به خاطر حفظ یک شأن و جایگاه، شأن بالاتری چون شأن مرجع تقلید خدشه‌دار شود. صحبت‌هایی مطرح می‌شود که هیچ ارزشی ندارد و نباید به آن‌ها توجه کرد. نیروی انتظامی نباید تسلیم منفی‌بافی‌های دیگران شود».
واکنش دوم، آیت‌الله نوری همدانی
آیت‌الله نوری همدانی هم در درس خارج فقه خود، با اشاره به اتفاق پیش آمده برای جوادی آملی، ساکت ننشست و اظهار داشت: «نسبت به این مسئله هشدار می‌دهم. اختلاف‌افکنی به بهانه برجام به نفع و مصلحت کشور و انقلاب نخواهد بود. برجام باید با دقت بررسی شود تا خدایی‌ناکرده آسیبی متوجه نظام و کشور نشود. نکته مهم و حائز اهمیت این است که نباید انسجام کشور به‌هم بخورد، هرگونه اختلاف به بهانه برجام خلاف وحدت و مصالح انقلاب است».
وی افزود: «مقام معظم رهبری فرمودند که برجام نباید موجب اختلاف در جامعه شود، بنابراین هر حرف و سخن باید از طریق قانون باشد، ضمن اینکه کشور رهبری مقتدر دارد که با سخنان عزتمندانه و با صلابت خود ابرقدرت‌ها و ایادی منطقه‌ای آنان را سر جایشان نشاند و همه باید تابع ایشان باشند. از زمانی که بررسی برجام در کمیسیون ویژه آغاز شد و به ویژه با تحصن مخالفان برجام پشت در مجلس که با حمایت قاطع برخی نمایندگان مجلس روبه‌رو شد به دو قطبی شدن فضای جامعه دامن می‌زد که با دخالت برخی چهره‌ها این تحصن پایان یافت. اما به نظر می‌رسد که نگرانی مراجع قم نسبت به این موضوع همچنان ادامه دارد و مخاطب اصلی آن‌ها نمایندگانی هستند که به مخالفت علنی با برجام برخاسته‌اند. به جرئت می‌توان گفت این یکی از معدود مسائلی است که علمای سرشناس قم را به واکنش واداشته است و این در حالی رخ می‌دهد که شهر قم هم به یکی از مهم‌ترین نقاط تحرکات مخالفان برجام بدل شده است».
واکنش نهایی، آیت‌الله یزدی
آیت‌الله محمد یزدی، رئیس مجلس خبرگان گرچه پیش از این چندین بار در خصوص برجام و تاثیرات آن اظهار نظر کرده بود، اما این بار صریح‌تر و علنی‌تر از قبل، هم از برجام گفت و هم از تعطیلی کلاس درس آیت‌الله آملی: «ما در کشوری زندگی می کنیم که رهبری آگاه، زمان شناس، دشمن شناس و بیدار دارد. اگر ایشان موضوعی را به مسئولان خاص آن موضوع ارجاع دادند، نباید از ایشان جلو افتاد. وقتی رهبری معظم انقلاب بر پرهیز از دودستگی و اختلاف تأکید دارند و می‌فرمایند بگذارید مسئولان امر به مسئله توافق هسته‌ای رسیدگی کنند و تقریبا هم آن را تأیید کردند و می‌کنند، اگر نظر خلافی هم داریم باید به مسئولان و نمایندگان مجلس منتقل کنیم که آن هم سازوکار خودش را دارد. بنده متن برجام را به طور کامل مطالعه کرده‌ام و در جریان امتیازاتی که داده‌ایم و امتیازاتی که گرفته‌ایم هستم. به هر حال در هر داد و ستد و معامله‌ای سود و زیان وجود دارد اما اینکه کدام یک بیشتر است کار متخصصین است که بنشینند و بررسی کنند و بر اساس مصالح نظر دهند. یک طلبه و روحانی امروزی باید بداند در کشور و جهان چه می‌گذرد، اما اینکه وارد متن سیاست شود و به خاطر موافقت یا مخالفت با مسئله‌ای به دسته‌بندی، اجتماع و تحصن دست بزند قطعا این خلاف خواسته رهبری است».
به نظر می‌رسد کار قم با پادرمیانی بزرگانش یک سره شده باشد. قم حالا محکم در برابر مخالفان برجام ایستاده و منتظر است هر چه سریع‌تر «کار برجام تمام شود».
آملی حتی به خاطر سرماخوردگی کلاسش را تعطیل نکرد
به نظر می‌رسد اختلافات قم زمانی علنی شد که تحصن کنندگان با تجمع مقابل دفتر لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم قم در مجلس نهم، شعار «نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا» را سر دادند. گرچه تعداد آن‌ها تنها در حدود ۴۰ نفر بود، با این وجود فرماندار قم در روز تعطیلی این دفتر، برای لحظاتی نزد تحصن کنندگان شتافت. بعد از آن، همان جمع به کلاس درس آیت‌الله جوادی آملی، کسی که به گفته شاگردانش نزدیک به ۳۰ سال کلاس‌هایش بدون تعطیلی پیش می‌رفتند، عزیمت کردند و بدون هدف در کلاس حاضر شدند. این حرکت برای آیت‌الله اما آنچنان سنگین و تحمل‌ناپذیر بود که حاضر شد برای اولین بار نه‌تنها کلاس را تعطیل کند، که حتی حضور نیابد. یکی از معترضین به برجام، در این خصوص گفته بود: «نیروی انتظامی رفتار مناسبی با طلاب متحصن نداشت، نیاز است این مطالب به آیت‌الله جوادی آملی رسانده شود تا شاهد ادامه بی‌حرمتی‌ها به طلاب و روحانیون نباشیم». جوادی آملی که سعی داشت کمترین حاشیه‌ای را به کلاس‌های درس خود راه ندهد، پیغام داد: «پیگیری می کنیم». بعد از تعطیل شدن کلاس درس، یکی از شاگردان آیت‌الله که به نظر می‌آمد از اتفاق پیش آمده عصبانی بود، خطاب به متحصنین گفت: «شما با این کارتان باعث شدید، درس آیت‌الله جوادی آملی تعطیل شود، ایشان ۳۰ سال است که حتی به خاطر سرماخوردگی درس اخلاق خود را تعطیل نکرده‌اند، اما امروز به خاطر تجمع شما و به هم ریختن جو مسجد، درس خود را تعطیل نمود، شما حق‌الناس را رعایت نکردید و باید پاسخگو باشید».
اولین واکنش، آیت‌الله مکارم شیرازی
ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید معروف شیعیان و ساکن شهر قم است. مکارم شیرازی را یکی از مراکز ثقل آیات قم می‌دانند و به همین خاطر بود که بعد از نامه او به نمایندگان مجلس نهم اسلامی، تکلیف قم یکسره شد: «مسئله برجام را هر چه سریع‌تر تمام کنید». آیت‌الله مکارم شیرازی در این نامه بیان کرد: «در این ایام، نامه‌هاى زیادى از سوى مردم به دفتر ما مى‌رسد و تلفن‌هاى زیادى داریم که مى‌گویند به نمایندگان محترم مجلس توصیه کنید مسئله برجام را بیش از این معطل نکنند و آن را تمام کنند. مردم بسیار نگرانند. سزاوار است این عزیزان در فکر برنامه‌هاى مهم بعدى باشند. ممکن است در برجام بعضى نقاط ضعف باشد که جمعى از عزیزان نسبت به آن نگرانند و باید به فکر تدبیر و تفسیر صحیح آن باشند. اینجانب علاوه بر تأیید درخواست‌هاى آن‌ها اضافه مى‌کنم، کشور ما یک جزیره امن و امان است که در وسط یک دریاى طوفانى واقع شده است. تمام اطراف ما را طوفان‌هاى ناامنى فرا گرفته، کارى نکنیم که با اختلافات داخلى این جزیره امن را ناامن کنیم. ببینیم در سوریه و عراق و یمن و حتى در افغانستان چه مى‌گذرد؟ خدا نکند مصالح عمومى کشور فداى منافع جناحى شود. مطلعان مى‌گویند هر روز که با شک و تردید سپرى مى‌شود مبالغ هنگفتى ضرر به کشور وارد مى‌شود. ما مشکلات اقتصادى فراوان و مشکلات سیاسى و فرهنگى زیادى داریم که اگر به آن نپردازیم و با همدلى بیشتر بر این مشکلات پیروز نشویم آینده نگران‌کننده است».
مکارم شیرازی بعد از خبر تعطیل شدن کلاس درس همتای قمی‌اش، ساکت ننشست و اولین واکنش را ترتیب داد: «به خاطر چند نفر نباید درس یک مرجع تقلید تعطیل می‌شد». مرجع تقلید شیعیان، در جمعی که فرمانده نیروی انتظامی کشور در آن حضور داشتند، گفت: «باید مسئله قم سریع‌تر جمع می‌شد. نباید به خاطر حفظ یک شأن و جایگاه، شأن بالاتری چون شأن مرجع تقلید خدشه‌دار شود. صحبت‌هایی مطرح می‌شود که هیچ ارزشی ندارد و نباید به آن‌ها توجه کرد. نیروی انتظامی نباید تسلیم منفی‌بافی‌های دیگران شود».
واکنش دوم، آیت‌الله نوری همدانی
آیت‌الله نوری همدانی هم در درس خارج فقه خود، با اشاره به اتفاق پیش آمده برای جوادی آملی، ساکت ننشست و اظهار داشت: «نسبت به این مسئله هشدار می‌دهم. اختلاف‌افکنی به بهانه برجام به نفع و مصلحت کشور و انقلاب نخواهد بود. برجام باید با دقت بررسی شود تا خدایی‌ناکرده آسیبی متوجه نظام و کشور نشود. نکته مهم و حائز اهمیت این است که نباید انسجام کشور به‌هم بخورد، هرگونه اختلاف به بهانه برجام خلاف وحدت و مصالح انقلاب است».
وی افزود: «مقام معظم رهبری فرمودند که برجام نباید موجب اختلاف در جامعه شود، بنابراین هر حرف و سخن باید از طریق قانون باشد، ضمن اینکه کشور رهبری مقتدر دارد که با سخنان عزتمندانه و با صلابت خود ابرقدرت‌ها و ایادی منطقه‌ای آنان را سر جایشان نشاند و همه باید تابع ایشان باشند. از زمانی که بررسی برجام در کمیسیون ویژه آغاز شد و به ویژه با تحصن مخالفان برجام پشت در مجلس که با حمایت قاطع برخی نمایندگان مجلس روبه‌رو شد به دو قطبی شدن فضای جامعه دامن می‌زد که با دخالت برخی چهره‌ها این تحصن پایان یافت. اما به نظر می‌رسد که نگرانی مراجع قم نسبت به این موضوع همچنان ادامه دارد و مخاطب اصلی آن‌ها نمایندگانی هستند که به مخالفت علنی با برجام برخاسته‌اند. به جرئت می‌توان گفت این یکی از معدود مسائلی است که علمای سرشناس قم را به واکنش واداشته است و این در حالی رخ می‌دهد که شهر قم هم به یکی از مهم‌ترین نقاط تحرکات مخالفان برجام بدل شده است».
واکنش نهایی، آیت‌الله یزدی
آیت‌الله محمد یزدی، رئیس مجلس خبرگان گرچه پیش از این چندین بار در خصوص برجام و تاثیرات آن اظهار نظر کرده بود، اما این بار صریح‌تر و علنی‌تر از قبل، هم از برجام گفت و هم از تعطیلی کلاس درس آیت‌الله آملی: «ما در کشوری زندگی می کنیم که رهبری آگاه، زمان شناس، دشمن شناس و بیدار دارد. اگر ایشان موضوعی را به مسئولان خاص آن موضوع ارجاع دادند، نباید از ایشان جلو افتاد. وقتی رهبری معظم انقلاب بر پرهیز از دودستگی و اختلاف تأکید دارند و می‌فرمایند بگذارید مسئولان امر به مسئله توافق هسته‌ای رسیدگی کنند و تقریبا هم آن را تأیید کردند و می‌کنند، اگر نظر خلافی هم داریم باید به مسئولان و نمایندگان مجلس منتقل کنیم که آن هم سازوکار خودش را دارد. بنده متن برجام را به طور کامل مطالعه کرده‌ام و در جریان امتیازاتی که داده‌ایم و امتیازاتی که گرفته‌ایم هستم. به هر حال در هر داد و ستد و معامله‌ای سود و زیان وجود دارد اما اینکه کدام یک بیشتر است کار متخصصین است که بنشینند و بررسی کنند و بر اساس مصالح نظر دهند. یک طلبه و روحانی امروزی باید بداند در کشور و جهان چه می‌گذرد، اما اینکه وارد متن سیاست شود و به خاطر موافقت یا مخالفت با مسئله‌ای به دسته‌بندی، اجتماع و تحصن دست بزند قطعا این خلاف خواسته رهبری است».
به نظر می‌رسد کار قم با پادرمیانی بزرگانش یک سره شده باشد. قم حالا محکم در برابر مخالفان برجام ایستاده و منتظر است هر چه سریع‌تر «کار برجام تمام شود».
نظر شما
