شورای حکام، رسماً پرونده PMD را مختومه می‌کند
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز برای بررسی موضوع هسته‌ای ایران و جمع‌بندی این موضوع تشکیل جلسه داد. انتظار بر این است که در پایان جلسه امروز، مختومه شدن پرونده ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران اعلام شود. در این جلسه، مدیرکل آژانس در سخنرانی خود بر عدم انحراف این برنامه تأکید کرد. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس در ابتدای این نشست به ارائه گزارشی در مورد مسئله ابعاد احتمالی نظامی پرداخت و بار دیگر ادعاهای عنوان شده در گزارش اخیرش در مورد برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کرد. وی ابتدا با تشریح سابقه روابط آژانس و ایران در موضوع ابعاد احتمالی، گفت: «هرچند که آژانس نمی‌توانست تمام جزئیات فعالیت‌های صورت گرفته توسط ایران در گذشته را بازسازی کند، اما توانستیم به اندازه کافی عناصر لازم را برای رسیدن به یک ارزیابی از تصویر کلی شفاف کنیم».
آمانو با بیان اینکه گزارش او به دو سوال مهم پاسخ می‌دهد، گفت این دو سوال عبارتند از اینکه آیا ایران در گذشته فعالیتی در راستای تسلیحاتی‌سازی برنامه هسته‌ای خود انجام داده یا نه و اینکه آیا این فعالیت‌ها همچنان در جریان است یا خیر. وی در بیانیه ابتدایی خود، هم راستا با گزارش‌های جامعه اطلاعاتی آمریکا، گفت: «ارزیابی آژانس این است که پیش از پایان سال ۲۰۰۳ مجموعه‌ای از فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک تجهیز انفجاری هسته‌ای به صورت هماهنگ در ایران صورت گرفته است و فعالیت‌هایی نیز بعد از سال ۲۰۰۳ انجام شده است». آمانو گفته است که «این فعالیت‌ها از امکان‌سنجی و مطالعات علمی و اکتساب برخی مهارت‌‌ها و توانمندی‌های فنی مربوطه، فراتر نرفته است».
مدیر کل آژانس افزود: «آژانس همچنین هیچ نشانه موثقی دال بر انحراف مواد هسته‌ای ایران در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران، نیافته است». وی گزارش در مورد ابعاد احتمالی نظامی را «واقعی، از لحاظ فنی صحیح و متوازن» توصیف کرده و ابراز امیدواری کرد که شورای حکام امروز در مورد ادامه مسیر تصمیم‌گیری کند. او با بیان اینکه از این پس دو اقدام مهم انجام خواهد شد، گفت یکی از این اقدامات برداشتن گام‌های آماده‌سازی از سوی تهران برای اجرای توافق هسته‌ای است. وی گفت: «من به محض اینکه آژانس تائید کرد که این گام‌های مقدماتی تکمیل شده‌اند، به شورا اطلاع خواهم داد». آمانو مسئله مهم دوم را هم تعیین تکلیف نحوه تأمین بودجه لازم برای انجام وظایف آژانس در جریان اجرای برنامه جامع اقدام مشترک خواند. وی گفت که در لایحه بودجه بعدی آژانس، ارزیابی خود از هزینه‌های احتمالی در سال ۲۰۱۷ را ارائه خواهد کرد.
مدیرکل آژانس در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «پیشرفت چشم‌گیری در مورد مسئله هسته‌ای ایران صورت گرفته، اما اکنون وقت استراحت نیست. این موضوع تاریخچه طولانی و پیچیده‌ای دارد و باید بر میراث بی‌اعتمادی بین ایران و جامعه بین‌المللی فائق آمد». آمانو افزود: «کارهای بسیاری باقی مانده که باید انجام شود. تمام طرف‌ها باید به طور کامل تعهدات خود ذیل برجام را اجرایی کنند. برای رسیدن به این توافق، تلاش فوق‌العاده‌ای لازم بود. برای اجرای آن هم تلاشی مشابه و پایدار، لازم است». وی ادامه داد: «آژانس با همان حرفه‌ای‌گری که در گذشته نشان داده، به بررسی موضوع هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد. من به گزارش‌دهی به شورا ادامه می‌دهم».
پس از این سخنرانی، سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، در خصوص نشست امروز شورای حکام آژانس گفت: «شورای حکام با اجماع موضوع PMD را می‌بندد». وی با اشاره به انتقادهایی که به گزارش آمانو وارد شده بود، اظهار داشت: «هر خواننده بی‌طرفی که این گزارش را ملاحظه کند، می‌بیند که همه اتهامات و ادعاهایی که در طول ۱۲ سال گذشته به جمهوری اسلامی ایران زده شده بود مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای نظامی وجود دارد، رد شده است. اعتقاد داریم گزارش آمانو کاملاً فنی و حرفه‌ای تهیه شده است». عراقچی با بیان اینکه گزارش آمانو مبنایی شده که شورای حکام پرونده PMD را به صورت کامل ببندد، اظهار داشت: «از سوی دیگر، کشورهای گروه ۱+۵ قطعنامه‌ای آماده و به شورای حکام ارائه کردند. در این قطعنامه نظرهای ایران لحاظ شده و برای تهیه آن با ما مشورت کردند». وی تأکید کرد: «اگر قطعنامه تصویب شود، در حقیقت هم پرونده PMD به صورت کامل بسته می‌شود و هم دستور کار آژانس کنار گذاشته می‌شود. در این صورت تمام نگاه‌ها به آینده خواهد و نگاه به گذشته جمهوری اسلامی ایران را کنار می‌گذارند».
گفتنی است در جریان جلسه امروز شورای حکام، کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نیز با انتشار بیانیه‌ای از بسته شدن موضوع جنبه‌های نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران حمایت کردند. در بیانیه‌ای که از سوی رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس به عنوان رئیس جنبش عدم تعهد قرائت شد، این جنبش ضمن اشاره به گزارش اخیر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس در خصوص ارزیابی نهایی مسائل باقیمانده گذشته و حال برنامه هسته‌ای ایران، بر موضع اصولی خود مبنی بر اینکه دیپلماسی و گفت‌و‌گو تنها راه برای حل بلند مدت موضوع هسته‌ای ایران است، تأکید و همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت در این راستا، تشویق کرد. عدم تعهد همچنین از نقش آژانس در نظارت و راستی‌آزمایی موضوعات هسته‌ای برجام حمایت کرده و در زمینه لغو تحریم‌ها، ضمن حمایت از قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت، مصوب ژوئیه ۲۰۱۵، مشتمل بر خاتمه بخشیدن به مفاد قطعنامه‌های ذیربط شورای امنیت سازمان ملل خواستار آن شد که شورای حکام آژانس نیز بر همین اساس، اقدام مشابهی در مورد قطعنامه‌های ذیربط خود انجام دهد. در این بیانیه همچنین جنبش عدم تعهد اهمیت احترام صادقانه همه طرف‌های ذیربط نسبت به وظایف و تعهدات خود درچارچوب برجام را مورد توجه قرار داده و اعلام نمود با توجه به اینکه همه فعالیت های مربوط به نقشه راه برای روشن ساختن موضوعات باقیمانده گذشته و حال مرتبط با برنامه هسته ای ایران طبق برنامه زمانی توافق شده انجام شده، خاتمه رسیدگی به این موضوع در شورای حکام را مورد توجه قرار می‌دهد.
آمانو با بیان اینکه گزارش او به دو سوال مهم پاسخ می‌دهد، گفت این دو سوال عبارتند از اینکه آیا ایران در گذشته فعالیتی در راستای تسلیحاتی‌سازی برنامه هسته‌ای خود انجام داده یا نه و اینکه آیا این فعالیت‌ها همچنان در جریان است یا خیر. وی در بیانیه ابتدایی خود، هم راستا با گزارش‌های جامعه اطلاعاتی آمریکا، گفت: «ارزیابی آژانس این است که پیش از پایان سال ۲۰۰۳ مجموعه‌ای از فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک تجهیز انفجاری هسته‌ای به صورت هماهنگ در ایران صورت گرفته است و فعالیت‌هایی نیز بعد از سال ۲۰۰۳ انجام شده است». آمانو گفته است که «این فعالیت‌ها از امکان‌سنجی و مطالعات علمی و اکتساب برخی مهارت‌‌ها و توانمندی‌های فنی مربوطه، فراتر نرفته است».
مدیر کل آژانس افزود: «آژانس همچنین هیچ نشانه موثقی دال بر انحراف مواد هسته‌ای ایران در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران، نیافته است». وی گزارش در مورد ابعاد احتمالی نظامی را «واقعی، از لحاظ فنی صحیح و متوازن» توصیف کرده و ابراز امیدواری کرد که شورای حکام امروز در مورد ادامه مسیر تصمیم‌گیری کند. او با بیان اینکه از این پس دو اقدام مهم انجام خواهد شد، گفت یکی از این اقدامات برداشتن گام‌های آماده‌سازی از سوی تهران برای اجرای توافق هسته‌ای است. وی گفت: «من به محض اینکه آژانس تائید کرد که این گام‌های مقدماتی تکمیل شده‌اند، به شورا اطلاع خواهم داد». آمانو مسئله مهم دوم را هم تعیین تکلیف نحوه تأمین بودجه لازم برای انجام وظایف آژانس در جریان اجرای برنامه جامع اقدام مشترک خواند. وی گفت که در لایحه بودجه بعدی آژانس، ارزیابی خود از هزینه‌های احتمالی در سال ۲۰۱۷ را ارائه خواهد کرد.
مدیرکل آژانس در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «پیشرفت چشم‌گیری در مورد مسئله هسته‌ای ایران صورت گرفته، اما اکنون وقت استراحت نیست. این موضوع تاریخچه طولانی و پیچیده‌ای دارد و باید بر میراث بی‌اعتمادی بین ایران و جامعه بین‌المللی فائق آمد». آمانو افزود: «کارهای بسیاری باقی مانده که باید انجام شود. تمام طرف‌ها باید به طور کامل تعهدات خود ذیل برجام را اجرایی کنند. برای رسیدن به این توافق، تلاش فوق‌العاده‌ای لازم بود. برای اجرای آن هم تلاشی مشابه و پایدار، لازم است». وی ادامه داد: «آژانس با همان حرفه‌ای‌گری که در گذشته نشان داده، به بررسی موضوع هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد. من به گزارش‌دهی به شورا ادامه می‌دهم».
پس از این سخنرانی، سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، در خصوص نشست امروز شورای حکام آژانس گفت: «شورای حکام با اجماع موضوع PMD را می‌بندد». وی با اشاره به انتقادهایی که به گزارش آمانو وارد شده بود، اظهار داشت: «هر خواننده بی‌طرفی که این گزارش را ملاحظه کند، می‌بیند که همه اتهامات و ادعاهایی که در طول ۱۲ سال گذشته به جمهوری اسلامی ایران زده شده بود مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای نظامی وجود دارد، رد شده است. اعتقاد داریم گزارش آمانو کاملاً فنی و حرفه‌ای تهیه شده است». عراقچی با بیان اینکه گزارش آمانو مبنایی شده که شورای حکام پرونده PMD را به صورت کامل ببندد، اظهار داشت: «از سوی دیگر، کشورهای گروه ۱+۵ قطعنامه‌ای آماده و به شورای حکام ارائه کردند. در این قطعنامه نظرهای ایران لحاظ شده و برای تهیه آن با ما مشورت کردند». وی تأکید کرد: «اگر قطعنامه تصویب شود، در حقیقت هم پرونده PMD به صورت کامل بسته می‌شود و هم دستور کار آژانس کنار گذاشته می‌شود. در این صورت تمام نگاه‌ها به آینده خواهد و نگاه به گذشته جمهوری اسلامی ایران را کنار می‌گذارند».
گفتنی است در جریان جلسه امروز شورای حکام، کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نیز با انتشار بیانیه‌ای از بسته شدن موضوع جنبه‌های نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران حمایت کردند. در بیانیه‌ای که از سوی رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس به عنوان رئیس جنبش عدم تعهد قرائت شد، این جنبش ضمن اشاره به گزارش اخیر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس در خصوص ارزیابی نهایی مسائل باقیمانده گذشته و حال برنامه هسته‌ای ایران، بر موضع اصولی خود مبنی بر اینکه دیپلماسی و گفت‌و‌گو تنها راه برای حل بلند مدت موضوع هسته‌ای ایران است، تأکید و همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت در این راستا، تشویق کرد. عدم تعهد همچنین از نقش آژانس در نظارت و راستی‌آزمایی موضوعات هسته‌ای برجام حمایت کرده و در زمینه لغو تحریم‌ها، ضمن حمایت از قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت، مصوب ژوئیه ۲۰۱۵، مشتمل بر خاتمه بخشیدن به مفاد قطعنامه‌های ذیربط شورای امنیت سازمان ملل خواستار آن شد که شورای حکام آژانس نیز بر همین اساس، اقدام مشابهی در مورد قطعنامه‌های ذیربط خود انجام دهد. در این بیانیه همچنین جنبش عدم تعهد اهمیت احترام صادقانه همه طرف‌های ذیربط نسبت به وظایف و تعهدات خود درچارچوب برجام را مورد توجه قرار داده و اعلام نمود با توجه به اینکه همه فعالیت های مربوط به نقشه راه برای روشن ساختن موضوعات باقیمانده گذشته و حال مرتبط با برنامه هسته ای ایران طبق برنامه زمانی توافق شده انجام شده، خاتمه رسیدگی به این موضوع در شورای حکام را مورد توجه قرار می‌دهد.
نظر شما
