آیا ممکن است خوردن «شیر» ضرر داشته باشد؟

تا به امروز شیر جزیی ضروری در رژیم غذایی متعادل است و دارای مواد غذایی و ریز مغذی مفید است. شیر از منابع و گونه های مختلفی بدست می آید. شیر گاو و گوسفند از رایجترین آنها می باشد اما جایگزین های دیگری مانند شیر سویا، شیر نارگیل، شیر بادام نیز وجود دارد.این مقاله بر شیر گاو تمرکز دارد که انواع مختلفی دارد مانند کم چرب، کم لاکتوز یا پر پروتئین و غیره وجود دارد. بنابراین برای آلرژی های مختلفی حتی برای شیر گاو انواعی از آن تهیه شده تا برای مصرف کننده مشکلی پیش نیاید. به عنوان مثال افرادی که معده آنها لاکتوز شیر را قبول نمی‌کند، می‌توانند از شیر بی لاکتوز استفاده کنند.


ارزش تغذیه ای شیر
یک لیوان شیر ۱ واحد است. ارزش تغذیه ای شیر به مقدارچربی آن بستگی دارد. شیر کامل یا پر چرب ۳.۲۵% چربی دارد. یک لیوان آن شامل ۱۴۶ کالری، ۸ گرم چربی، ۱۳ گرم کربو هیدرات و ۸ گرم پروتئین است. و یک لیوان شیر بدون چربی شامل ۸۹ کالری، ۰ گرم چربی، ۱۲ گرم کربو هیدرات و ۸ گرم پروتئین است.

دیگر موارد مغذی مهم در شیر عبارتند از:
کلسیم
کلسیم در بدن کارکرد و عملکرد های متفاوتی دارد اما وظیفه اصلی آن بهبود و نگه داشتن سلامتی استخوان ها و دندان ها است به علاوه کلسیم نقش مهمی در لخته شدن خون، التیام زخم ها، حفظ نرمال فشار خون و انقباضات عضلانی دارد. برای جذب بهتر کلسیم بهتر است آن را با منابعی غنی از vitamin D مصرف گردد. همچنین بد نیست بدانید «سازمان جهانی سلامت» روزانه دریافت ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم برای افراد ۱۸ به بالا را توصیه کرده است. لازم به ذکر است که در ۱ لیوان شیر بدون چربی، ۳۰۰ میلی گرم کلسیم وجود دارد.
کولین
کولین بسیار مغذی است. نقش موثری در خواب، حرکات عضلانی، یادگیری، تحرک و حافظه دارد. از وظایف مهم کولین کمک در حفظ ساختار غشاء سلولی، انتقال سیگنال های عصبی، جذب چربی و کاهش التهاب های مزمن است.
پتاسیم
دریافت بالای پتاسیم باعث کاهش سکته، بیماریهای قلبی، فشار خون، جلوگیری از کاهش توده عضلانی، حفظ مینرال استخوان ها و کاهش تشکیل سنگ کلیه می شود. رژیم غذایی با پتاسیم بالا ۲۰% خطر مرگ از موارد اشاره شده را می‌کاهد. به افراد بزرگسال پیشنهاد می‌شود که روزانه ۴۷۰۰ میلی گرم پتاسیم مصرف کنند.
ویتامین  D(غنی شده)
Vitamin D در تشکیل، رشد، تعمیر، استخوان ها نقش اساسی دارد. همچنین در جذب کلسیم هم نیز موثر است. علاوه بر این موارد پوکی استخوان، افسردگی، خستگی مزمن، دردهای ماهیچه ای، فشار خون و در نهایت سرطان سینه و کولون می شود. شیر همچنین دارای مقادیری از منیزیم، فسفر،vitamin A ریبو فلامین، vitamin B و vitamin B۱۲ است.

علت موافق بودن با مصرف شیر
سلامت استخوان
کمتر افرادی پیدا می‌شوند که از فواید شیر بر استخوان‌ها مطلع نباشند چرا که از اصلی ترین منبع ویتامین D و کلسیم است. با این حال مقدار آن در حدی نیست که از پوکی استخوان جلوگیری کند و برای این کار به همراه مصرف شیر، ورزش، کاهش سدیم، افزایش پتاسیم و ترک سیگار لازم است.
سلامت مغز
تحقیقات نشان داده اند که هر چه مصرف لبنیات افزایش یابد، مقدار گلوتاتیون که یک آنتی اکسیدان قوی در مغز است نیز افزایش می یابد. افرادی که ۳ واحد در روز از شیر یا ماست استفاده می کنند مقدار آنتی اکسیدان آنها ۳۰% از کسانی که شیر استفاده نمی‌کنند، بیشتر است.
تأثیر بر فشار خون و سلامت قلب
بر اساس مطالعات افزایش دریافت پتاسیم و کاهش دریافت سدیم مهمترین تأثیر به کاهش ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را دارد. افرادی که روزانه ۴۰۶۹ میلی گرم پتاسیم در روز استفاده می کنند، ۴۹% کمتر در معرض خطر مرگ ناشی از ایسکمی قلب قرار می گیرند. پتاسیم در برگ سبزیجات سبز مثل اسفناج، موز، گوجه فرنگی، سیب زمینی و همچنین در لبنیات مثل شیر و ماست وجود دارد.
تأثیر بر افسردگی
مقدار کافی ویتامین D کمک به ترشح سروتونین هورمون مرتبط با حالات روحی، اشتها و خواب می‌کند بنابرین کمبود vitamin D مرتبط با افسردگی و خستگی های مذمن است.
تأثیر ساخت عضله و کاهش وزن
شیر منبعی از پروتئین با کیفیت بالا است. نگه داشتن و حفظ توده عضلانی برای بالا نگه داشتن متابولیسم پایه و کنترل کاهش وزن و نگه داشتن وزن ایده آل مهم است. رژیم غذایی کافی از پروتئین لازمه حفظ و افزایش توده عضلانی است. پروتئین لبنیات کمک به زشد و بازسازی عضلانی می کند و در ورزش های مقاومتی و قدرتی توده عضلانی را افزایش می دهند.
موارد مخالفت با مصرف شیر
بسیاری از افراد به دلیل گیاه خواری شیر را از رژیم غذایی حذف می‌کنند و هر آنچه که منشأ حیوانی داشته باشند نظیر شیر، پنیر، تخم مرغ و عسل. دیگر افراد ممکن است برای درمان آکنه به علت داشتن رژیمی خاص، شیر مصرف نکنند. جالب است که بدانید انسان تنها موجودی است که بعد از گرفتن شیر در کودکی به شیر خوردن ادامه می‌دهد.

مارک بیتمن، محقق آمریکایی، نظریه اینکه شیر اولین چیزی است که برای سلامتی استخوان ها باید به آن روی آورد را مورد بحث و انتقاد قرار داده و می‌نویسد: مقدار شکستگی در کشورهایی که مصرف شیر در آنها بالا است، افزایش می یابد، چرا که استحکام استخوانی ناشی از ورزش مداوم و ویتامین D که از خورشید دریافت می گردد است نه چیز دیگری.

عدم تحمل لاکتوز از دیگر مواردی است که باعث می شود مصرف شیر کنار گذاشته شود. البته شیر بی لاکتوز برای این افراد در بازار موجود است.آلرژی به شیر از دیگر موارد است که با عدم تحمل لاکتوز متفاوت است که مربوط می شود به عملکرد غیر طبیعی سیستم عصبی به هنگام نوشیدن شیر که آنتی بادی به نام ایمونو گلوبین E را ترشح می کنند که منجر به تهوع – اسهال و دیگر علائم می گردد. این افراد از شیر و لبنیات کاملا پرهیز می کنند.

در پایان جا دارد به دو نکته مهم در ارتباط با مصرف شیر اشاره کنیم: نخست آنکه مصرف بیش از حد پتاسیم و فسفر که در شیر وجود دارد برای افرادی که کلیه آنها عملکرد طبیعی ندارد و پتاسیم اضافی را از بدن خارج نمی کند، می تواند کشنده باشد. و دوم آنکه مصرف شیر ارگانیک فواید بیشتری دارد چون اسید چرب بیشتری نسبت به شیر کارخانه ای دارد.