درِ بسته اروپا

توافق ترکیه و اتحادیه اروپا در موضوع بحران پناهجویان که از همان ابتدا نیز به واسطه بندهای موجود در آن جنجالی شده بود، طی دو سه روز اخیر و در پی چالش‌های به وجود آمده میان دو طرف، بیش از پیش در محافل مختلف بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. از یک سو، اتحادیه اروپا اعلام کرده تا زمانی که تمامی شروط گنجانده شده در توافق از سوی ترکیه رعایت نشود، خبری از لغو روادید ورود به کشورهای عضو اتحادیه برای شهروندان ترکیه‌ای نخواهد بود. از سوی دیگر، مقامات ارشد ترکیه ضمن تأکید بر مواضع خود، اعلام کرده‌اند در صورتی که روادید لغو نشود، کنترل خود بر مرزها را بار دیگر سست خواهند کرد؛ بدین معنا که پناهجویان بار دیگر خواهند توانست به صورت غیرقانونی، راه ترکیه را به سمت کشورهای اروپایی بپیمایند. به هر ترتیب، با توجه به ابعاد و پیامدهای موضوع، به نظر می‌رسد این بحث اکنون به یکی از چالشی‌ترین موضوعات جاری بین‌المللی تبدیل شده است.


در همین راستا، وزیر امور اتحادیه اروپا ترکیه در مصاحبه با «بی‌بی‌سی» اعلام کرده امید‌هایش برای رسیدن به توافق با اروپا درباره لغو روادید شهروندان ترکیه در سفر به اروپا را از دست داده است. ولکان بوزکر، وزیر امور اتحادیه اروپا ترکیه به شبکه «بی‌بی‌سی» اعلام کرد که در حال از دست دادن امید‌هایش برای رسیدن به توافق با اتحادیه اروپا در خصوص لغو روادید شهروندان ترکیه که قصد سفر به اروپا را دارند، است. وی با اشاره به تصمیمات دولت ترکیه درباره تغییر قوانین مبارزه با تروریسم برای آنکه طیف عظیمی از مخالفان دولت آنکارا، از جمله خبرنگاران را نیز شامل شود، گفت تغییر قوانین مبارزه با تروریسم در ترکیه غیرممکن است. اتحادیه اروپا تأکید دارد که ترکیه باید تعریف خود را از تروریسم محدود‌تر و همچنین چهار شرط کلیدی دیگر را محقق کند تا واجد شرایط لازم برای لغو روادید سفر به اروپا شود.

بوزکر روز چهارشنبه به «بی‌بی‌سی» گفت که امید‌ها برای سفر بدون اخذ روادید اروپا برای شهروندان ترکیه «کمتر و کمتر می‌شود». وی افزود: «مذاکرات در این زمینه به مرحله مهمی رسیده است و ترکیه از قبل اقدامات کافی انجام داده است». این اظهارات وی بعد از یک روز نشست با اعضای ارشد پارلمان اروپا در «استراسبورگ» مطرح شد.  هفته گذشته، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به اتحادیه اروپا هشدار داد که آنکارا قوانین مبارزه با تروریسم خود را تغییر نمی‌دهد و گفت: «ما راه خود را می‌رویم، شما هم راه خود را بروید». اتحادیه اروپا و گروه‌های حقوق بشری، آنکارا را متهم به استفاده از قوانین گسترده مبارزه با تروریسم برای ایجاد رعب و وحشت در خبرنگاران و سرکوب مخالفان کرده‌اند. آنکارا این ادعاهای اتحادیه اروپا را رد کرده است و می‌گوید که به این قوانین برای مبارزه با گروههای شبه‌نظامی نیاز دارد.

خبرنگار «بی‌بی‌سی» گزارش کرد که توافق لغو روادید قرار بود تا پایان ژوئن سال میلادی کنونی اجرا شود، اما بعید به نظر می‌رسد که این جدول زمانی اجرایی شود. کمیسیون اروپایی اوایل ماه جاری میلادی اعلام کرد که خرسند است از اینکه ترکیه اکثر ۷۲ شرط مورد نیاز برای توافق لغو روادید با اروپا را اجرایی کرده است. با این حال، تا زمانی که تمامی شروط معین شده اتحادیه اروپا توسط ترکیه محقق نشود، توافقی برای لغو روادید شهروندان ترکیه برای ورود به محدوده اروپا صورت نمی‌گیرد. این توافق در ازای آن پیشنهاد شده که ترکیه مهاجرانی که از دریای اژه به سمت یونان حرکت می‌کنند را کنترل کند. به همین دلیل، اتحادیه اروپا نگران است که در صورت عدم لغو روادید شهروندان ترکیه، آنکارا حاضر به کنترل مهاجران نشود.

طبق گزارش «بی‌بی‌سی»، پنج شرطی که هنوز ترکیه به منظور لغو روادید ورود به اروپا برای شهروندان ترکیه عملی نکرده شامل موارد زیر می‌شود: 1- فساد: ترکیه می‌بایست اقداماتی را در راستای پیشنهادات اتحادیه اروپا به منظور جلوگیری از فساد انجام دهد. 2- حفاظت اطلاعات: ترکیه می‌بایست قوانین مربوط به حفاظت اطلاعات شخصی را با استانداردهای اتحادیه اروپا هماهنگ کند. 3- یوروپل (پلیس اتحادیه اروپا): توافقی باید با آژانس اجرای قانون اتحادیه اروپا (پلیس اتحادیه اروپا) به نتیجه برسد. 4- همکاری قضایی: ترکیه باید با تمامی اعضای اتحادیه اروپا در موضوعات جنایی و قضایی همکاری کند. 5- قانون تروریسم: ترکیه باید قوانین مربوط به تروریسم خود را با استانداردهای اروپا هماهنگ کند.

ترکیه تهدید کرده است که اگر اتحادیه اروپا روادید شهروندان ترکیه را لغو نکند، از کنترل مهاجرانی که از طریق ترکیه به یونان می‌رود، عقب‌نشینی می‌کند. سیل عظیمی از مهاجران و آوارگان از ترکیه وارد اروپا شده‌اند و همین امر موجب شده یک بحران سیاسی بین کشورهای اتحادیه اروپا به وجود بیاید. طبق توافق اتحادیه اروپا و ترکیه، آوارگانی که غیرقانونی از ۲۰ مارس وارد یونان شده‌اند در صورتی که درخواست پناهندگی نداده باشند یا اینکه درخواست پناهندگی آن‌ها رد شود، باید به ترکیه بازگردانده شوند. به ازای هر آواره سوری که به ترکیه بازگردانده می‌شود، اتحادیه اروپا موظف است یک شهروند سوری دیگر که درخواست قانونی پناهندگی در اروپا کرده است، پذیرش کند.گفتنی است شب گذشته، فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان نیز گفت، در صورتی که ترکیه به پیش شرط‌های هفتاد و پنج گانه اتحادیه اروپا عمل کند، آلمان با سفر بدون روادید شهروندان ترکیه‌ای به اروپا موافقت خواهد کرد. وی افزود: «برای بی‌نیاز شدن شهروندان ترکیه‌ای به روادید سفر به اروپا باید 75 پیش شرط لحاظ شود. ترکیه فرصت دارد تا ماه ژوئیه این پیش شرط‌ها را عملیاتی کند. ۷۰ شرط را می‌توان به راحتی عملی کرد. اما انجام مابقی شروط، کار سخت و دشواری است؛ چون باید دید که به طور مثال ترکیه چه نوع آمادگی برای همکاری در زمینه مقابله با تروریسم در این کشور و نیز آزادی روزنامه نگاران و خبرنگاران دارد».