«ساعت صفر» آزادی فلوجه

پس از وعده‌ها و کشمکش‌های سیاسی- عملیاتی فراوان، سرانجام حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق دستور آغاز عملیات آزادسازی فلوجه را صادر کرد تا بدین ترتیب، تکفیری‌های داعش یکی از مهمترین پایگاه‌های خود را از هم اکنون از دست رفته ببینند. حیدر العبادی نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، بامداد امروز با ایراد سخنانی اعلام کرد: «ساعت آزادسازی فلوجه به صدا درآمده و لحظه پیروزی قاطع نزدیک شده است. داعش چاره‌ای جز فرار ندارد». العبادی گفت: «پرچم عراق بر فراز فلوجه برافراشته خواهد شد و فلوجه همچون صدها روستا، شهر و شهرک به اهالی آن بازخواهد گشت و از ظلم، ستم و خیانت داعش آزاد خواهد شد».

شهر فلوجه در استان الأنبار و در ۶۹ کیلومتری بغداد واقع شده و جمعیت آن به حدود ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد. با وجود اینکه انتظار می‌رفت مقصد بعدی ارتش عراق پس از آزادسازی سامراء طی حدود دو ماه پیش، شهر موصل باشد، مقامات امنیتی عراق به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک شهر فلوجه عملیات آزادسازی این شهر را بر شهر موصل مقدم داشتند. ستاد تبلیغات جنگ وابسته به وزارت دفاع عراق عصر یکشنبه اعلام کرده بود که نبرد آزادسازی فلوجه موسوم به «شکستن تروریسم» است و این عملیات با مشارکت یگان مبارزه با تروریسم، ارتش، نیروهای ویژه و فوق‌العاده پلیس الانبار و نیروهای بسیج مردمی آغاز خواهد شد.

در زمینه گروه‌های مشارکت‌کننده در عملیات، شیخ اکرم الکعبی، دبیرکل مقاومت اسلامی نُجَباء گروه‌های مقاومت شرکت کننده در عملیات فلوجه را ۱۳ تشکل اعلام کرد و گفت: «علاوه بر رزمندگان ما، «سرایا عاشوراء»، «شاخه نظامی سازمان بدر»، «کتائبحزب الله»، «سرایا الخرسانی»، «عصائب أهل الحق»، «سرایا العقیده»، «تیپ رزمی العباس (ع)»، «تیپ علی اکبر (ع)»، «کتائب سید الشهداء (ع)»، «تیپ رزمی امام علی (ع)» «تیپ أنصار المرجعیه» و «سرایا الجهاد» پشت دروازه ورودی فلوجه حضور دارند». نکته قابل توجه در عملیات آزادسازی شهر فلوجه، حضور قدرتمندانه نیروهای حشد الشعبی در این عملیات است. حیدر العبادی، فرمانده کل نیروهای مسلح عراق که به خوبی دریافته که عامل اصلی طولانی شدن عملیات آزادسازی شهر الرمادی در الأنبار عدم حضور نیروهای حشد الشعبی بوده، تصمیم گرفت تا در عملیات آزادسازی فلوجه از ظرفیت بالای این نیروها بهره ببرد.

فلوجه در استان الانبار واقع شده و دروازه تردد تروریست‌های تکفیری داعش به بغداد و استان‌های شیعه نشین جنوبی عراق است. این شهر در نزدیکی بغداد از غرب این شهر و مشرف به ورودی شمالی کربلا است. این منطقه یکی از اساسی‌ترین مناطق داعش در عراق به شمار می‌رود. داعش با استفاده از بستر مناسب این منطقه به صورت گسترده در آن توزیع شده و آن را پایگاه اساسی بیشتر عملیات خود در عراق قرار داده است. عملیاتی که در گذشته جنبه هجومی داشته و در بیشتر شهرها و مناطق عراق انجام می‌شد، اما در شرایط کنونی جنبه دفاعی دارد و از طریق عملیات تروریستی انتحاری و غیر انتحاری در تمامی جبهه‌های تقابل با ارتش و نیروهای مردمی در صلاح الدین و حاشیه فرات و حتی در شهر هیت و حدیثة در مرکز الانبار انجام می‌شود.

می‌توان گفت که فلوجه اهمیت و حساسیت بسیار بیشتری نسبت به موصل و غرب الانبار دارد، چرا که نقطه فرماندهی و تسلط بر مرکز استقرار نیروهای این گروه تروریستی در عراق به شمار می‌رود، به گونه‌ای که درگیری‌های دفاعی و هجومی داعش از آنجا مدیریت شده و عملیات انتحاری متناسب با نیازهای داعش در جبهه‌های مختلف از غرب الانبار در کرانه رود فرات گرفته تا صلاح الدین و ورودی‌های جنوبی موصل و حاشیه رود دجله از آنجا توزیع می‌شود. عملیات‌های تروریستی انجام شده اخیر در بغداد از اقداماتی است که نقش مهمی در کاهش فشار از یگان‌های داعش در مناطق مختلف داشت و باعث شد ارتش و نیروهای امنیتی مجبور شوند بخشی از نیروها و یگان‌های خود را برای مقابله با چنین عملیات‌هایی اختصاص دهند تا امنیت مناطقی نظیر فرودگاه بغداد و اماکن مقدس در کربلا را که این گروه تروریستی همواره از آن به‌عنوان هدف اصلی عملیات تروریستی خود یاد می‌کند، تأمین کنند.

بنابراین، شهر فلوجه به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیکی که دارد و به دلیل نزدیکی آن به پایتخت عراق، برای نیروهای امنیتی این کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. از همین روی، آزادسازی و پاکسازی کامل شهر فلوجه می‌تواند عملیات نظامی برای آزادسازی دیگر شهرهای عراق را تسهیل کند. در همین ارتباط «معتز یحیی» از کارشناسان مسائل نظامی می‌گوید: «اهمیت آزادسازی فلوجه در نزدیکی آن به بغداد است، چراکه تنها حدود ۷۰ کیلومتر از بغداد فاصله دارد». این کارشناس نظامی همچنین ادامه می‌دهد: «تروریست‌های داعش غالباً از طریق شهر فلوجه عملیات‌های تروریستی خود در بغداد را اجرا می‌کنند و به همین دلیل تسلط بر فلوجه از یک سو موجب افزایش ثبات در بغداد و از سوی دیگر تثبیت امنیت در الانبار می‌شود». معتز یحیی در ادامه اظهار داشت: «از سوی دیگر، تسلط بر شهر فلوجه موجب دور شدن تهدیدات و خطرات تروریستی از برخی مناطق واقع در استان صلاح الدین می‌شود و این بدان معناست که آزادسازی فلوجه به یکباره دستاوردهای نظامی مختلفی به دنبال خواهد داشت». کریم النوری، سخنگوی بسیج مردمی عراق نیز فلوجه را یک پایگاه مهم نزد داعش خواند و گفت: «آزادی سازی فلوجه از حیث نزدیکی این منطقه به کمربند بغداد حائز اهمیت است و در نتیجه آن با رفع خطر بزرگی از سر بغداد، امنیت حفظ پایتخت تضمین می‌شود».

همانطور که گفته شد، فلوجه پنجاه کیلومتر با بغداد فاصله دارد و از زمان اشغال عراق توسط امریکا در کنترل بعثی‌ها و تندروهای وابسته به القاعده بوده و امریکایی‌ها هرگز نتوانسته یا نخواسته‌اند بر این شهر مسلط شوند. برخی از فرماندهان نظامی عراق فلوجه را به مثابه «سرِ مار» توصیف می‌کنند و معتقدند اگرچه موصل شهر مهمی است، اما فلوجه به دلیل نزدیکی به بغداد و اهمیت نمادین آن برای تروریست‌های داعش، باید در اولویت آزادسازی قرار گیرد و سخن گفتن از آزادی موصل و فراموش کردن فلوجه، بی توجهی به امنیت بغداد و شهرهای مذهبی است.