ادعای موسسه آمریکایی درباره انتشار سند محرمانه هسته‌ای ایران
یک هفته پس از آنکه خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد به متن «سند محرمانه» نقشه راه بلند مدت غنی‌سازی ایران دست یافته، موسسه «علم و امنیت بین‌الملل» نیز که طی سال‌های اخیر همواره به انتشار گزارش‌های ضدایرانی شهرت داشته، با طرح این ادعا که نسخه‌ای از این سند را به دست آورده، بخش‌هایی از متن نقشه راه را منتشر کرده و در گزارشی ۱۲ صفحه‌ای به تحلیل آن پرداخته است. این موسسه که تحت ریاست «دیوید آلبرایت» نقش مهمی در فضاسازی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران داشته، در گزارش خود در مورد این سند مدعی شده است که بر خلاف ارزیابی‌های قبلی، زمان گریز ایران در سال سیزدهم از اجرای توافق هسته‌ای، چهار ماه خواهد بود. موسسه علم و امنیت بین‌الملل در گزارش‌های قبلی خود این زمان را ۶ ماه تخمین زده بود.
در گزارش این موسسه روند توسعه برنامه غنی‌سازی ایران اینطور تشریح شده است: «به طور خلاصه، ایران متعهد است که در طول ده سال نخست برجام، که از روز اجرا به تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ آغاز شده، برنامه سانتریفیوژی خود را به شدت محدود نگه دارد. بعد از هشت سال، ایران بر اساس این برنامه اجازه پیدا می‌کند ظرفیت تولید سانتریفیوژ و کار بر روی پیشرفته‌ترین سانتریفیوژهایش یعنی IR-۶ و IR-۸ را توسعه دهد». این گزارش می‌افزاید: «بین سال‌های یازده تا سیزده، تعداد آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته IR-۴ و IR-۲m افزایش یافته و یک آبشار سطح تولید برای هریک از سانتریفیوژهای IR-۶ و IR-۸ ایجاد می‌شود». در ادامه گزارش موسسه علم و امنیت بین‌الملل آمده است: «از سیزدهمین سال به بعد، ایران در ساخت و به کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته IR-۴ و IR-۲m با هیچ محدودیتی روبرو نخواهد بود، هرچند محدودیت تعداد سانتریفیوژهای IR-۶ و IR-۸، میزان مجاز تولید اورانیوم با غنای پائین و سطح غنی‌سازی اورانیوم با غنای پائین برای دو سال دیگر هم باقی خواهد ماند».
بنا بر این گزارش، «ایران اعلام کرده است که قصد دارد بعد از رفع محدودیت‌ها، به سرعت برنامه سانتریفیوژی‌اش را توسعه دهد. این بدان معنی است که زمان گریز این کشور به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد». این موسسه آمریکایی نوشته است که هرچند سند محرمانه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به صورت عمومی توزیع نشده، اما اعضای گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، انگلستان، فرانسه و آلمان) که با ایران مذاکره کردند، به آن دسترسی دارند. بنا بر این گزارش، در آمریکا این طرح علاوه بر دولت، به عنوان یک «سند محرمانه یا سری» و با برخی اصلاحات، در اختیار کنگره هم قرار گرفته است. این مسئله پیش از این در متن برجام هم پیش‌بینی شده و ایران عملا به آژانس اجازه داده است «محتوای طرح غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی را به عنوان بخشی از اعلامیه‌های مقدماتی، در اختیار اعضای کمیسیون مشترک» متشکل از اعضای ۱+۵ و اتحادیه اروپا قرار دهد.
در ادامه گزارش اجزا مختلف طرح بلندمدت غنی‌سازی ایران مورد بررسی قرار گرفته و بخش‌های زیادی از آن عینا منتشر شده است. در بخش نخست روند توسعه توان غنی‌سازی ایران تشریح شده است. این بخش به چهار مرحله تقسیم شده است. در مرحله نخست بین سال‌های اول تا هشتم (۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴) تعداد سانتریفیوژهای ایران نباید از ۵۰۶۰ دستگاه فراتر رود. این سانتریفیوژها باید در ۳۰ آبشار و با ساختار فعلی به فعالیت ادامه دهند. در این مدت تمام فعالیت غنی‌سازی در مجموعه نطنز متمرکز خواهد بود. در این بازه زمانی، هرگاه ذخیره سانتریفیوژهای یدکی ایران از ۵۰۰ دستگاه کمتر شود، ایران مجاز خواهد بود با رعایت سقف ۵۰۰ دستگاه مازاد، سانتریفیوژهای جدید تولید کند. اغلب موارد مطرح شده در این بخش در متن برجام هم عنوان شده است. تنها تفاوت این است که در سند محرمانه، زمانبندی برداشته شدن گام‌ها، با جزئیات بیشتری مطرح شده است.
از سال هشتم به بعد اجرای برجام است که برنامه سانتریفیوژی ایران با توسعه چشم‌گیر مواجه خواهد شد. ایران در طرح خود اعلام کرده است که قصد دارد در سال‌های نهم و دهم بر توسعه ظرفیت تولید سانتریفیوژهای پیشرفته و افزایش تعداد ماشین‌های آبشارهای IR-۶ و IR-۸ تا ۳۰ دستگاه متمرکز شود. بر اساس این طرح، از پایان سال هشتم، ظرفیت تولید سانتریفیوژهای IR-۶ و IR-۸ بدون روتور، به ۲۰۰ دستگاه در سال از هر مدل خواهد رسید. در بخش بعدی به تعداد سانتریفیوژهایی که قرار است ایران در سال‌های یازده، دوازده و سیزدهم پس از اجرای برجام نصب کند، اشاره شده است. در این سند نحوه محاسبه سقف تعداد هریک از سانتریفیوژها هم اعلام شده است. این تعداد به میزان سو (SWU/واحد سنجش توان تولیدی سانتریفیوژ) اعلامی برای دستگاهها بستگی دارد.
مرحله چهارم از سند، علاوه بر آغاز فعالیت سانتریفیوژهای نسل دوم و چهارم، مرحله تدارک برای نصب پیشرفته‌ترین نسل سانتریفیوژهای ایران هم خواهد بود. در طرح بلندمدت غنی‌سازی ایران آمده است: «از ابتدای سال یازدهم، ایران در سالن B کارخانه غنی‌سازی سوخت نطنز، شروع به نصب زیرساخت‌های لازم برای IR-۸ خواهد کرد». بر این اساس، ایران از سال یازدهم تا نیمه اول سال دوازدهم تست همراه با اورانیوم آبشاری متشکل از ۳۰ ماشین IR-۶ را آغاز کرده و از نیمه دوم سال دوازدهم تا سال سیزدهم تست آبشاری از ۱۵۰ ماشین نسل ششم را شروع خواهد کرد.
طرح بلند مدت ایران در سال سیزدهم به پایان رسیده است. این بدان معنی است که از این زمان ایران هیچ محدودیتی در نصب سانتریفیوژهای IR-۲m و IR-۴ نخواهد داشت. در مورد سانتریفیوژهای IR-۵، IR-۶s و IR-۷ هم محدودیتی اعلام نشده، اما دو مدل IR-۵ و IR-۷ ذاتا مدل‌هایی غیرعملیاتی و تجربی هستند و IR-۶s هم نمونه کوچک IR-۶ است. هرچند در طرح بلندمدت برای تولید IR-۶ و IR-۸ هم محدودیتی اعلام نشده، اما در ضمیمه اول برجام گفته شده است که از سال دهم به بعد، ایران برای تأمین نیازهای غنی‌سازی و تحقیق و توسعه، می‌تواند سالانه ۲۰۰ دستگاه از هریک از این مدل‌ها تولید کند. این دستگاهها در نطنز و تحت نظارت آژانس باقی خواهند ماند.
نظر شما
