پیشنهادِ ظریف

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، دیروز (جمعه) با سفر به ترکیه، با  وزیر خارجه و رئیس‌جمهور این کشور دیدار کرد. این نخستین سفر یک مقام ارشد جمهوری اسلامی ایران به ترکیه بعد از کودتای ناکام اخیر در این کشور به شمار می‌رفت. ظریف در این سفر یک‌روزه ضمن دیدار و گفت‌و‌گو با همتای خود مولود چاووش‌اوغلو، به کاخ ریاست‌جمهوری هم رفت و با رجب طیب اردوغان دیدار کرد. او همچنین با حضور در محل ساختمان پارلمان ترکیه، از تخریب‌های صورت گرفته در حمه هوایی جنگنده‌های کودتا بازدید کرد. ظریف در نخستین ساعت‌های کودتا، با انتشار متنی در توئیتر، از اتفاقات ترکیه اعلام نگرانی کرد. او چند ساعت بعد، همزمان با آغاز شکست کودتاگران، در توئیت دیگری، ضمن اعلام مخالفت با کودتاگران از دولت قانونی ترکیه حمایت کرده بود.

ظریف در نخستین برنامه خود پس از ورود به آنکارا، در محل وزارت خارجه ترکیه حاضر شد و با همتای خود دیدار کرد. در این دیدار، دو طرف بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تأکید کردند. به نوشته خبرگزاری رسمی ترکیه (آناتولی)، مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار و گفت‌و‌گو با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در آنکارا با حضور در کنفرانس مطبوعاتی مشترک گفت: «قدردانی خود از برادرم محمد جواد ظریف را اعلام می‌کنم. همان طور که آن شب، ما در سامسون نخوابیدیم، در تهران نیز آقای ظریف همراه ما در طول شب نخوابید و در طول آن شب، ۴ یا ۵ بار با من تماس تلفنی گرفت و از من اطلاعات لازم را دریافت کرد و روز بعد نیز به صورت تلفنی با هم گفت‌و‌گو کردیم. به دلیل اقدام به کودتا، تحقق این دیدار که از قبل برنامه ریزی شده بود، به تعویق افتاد». 

وی همچنین گفت: «قرار است آقای لاریحانی، رئیس مجلس ایران نیز به زودی به ترکیه بیاید. وزیر اقتصاد ترکیه نیز به ایران خواهد رفت». چاووش‌اوغلو افزود: «هدف ما به رغم افت تجارت، رسیدن به سطح ۳۰ میلیارد دلار تجارت میان ایران و ترکیه است. تصمیم داریم موانع موجود به خصوص در زمینه حمل و نقل را رفع کنیم... ما مصمم به خرید گاز طبیعی بیشتری از ایران هستیم که البته در خصوص قیمت آن گفت‌و‌گو خواهیم کرد و مایل نیستیم در این رابطه به داوری بین‌المللی مراجعه کنیم. موارد دیگری چون انتقال گاز طبیعی ایران به اروپا، خرید برق و نیز انجام سفر گردشگران ایرانی و افزایش تعداد گردشگران ایران به ترکیه از دیگر موضوعات گفت‌و‌گوی ما بود». وزیر خارجه ترکیه درباره رویکرد دو کشور در قبال سوریه نیز گفت: «در خصوص تمامیت ارضی سوریه همفکر هستیم که این موضوع مهمی است. در این رابطه اگرچه برخی اختلاف نظرها وجود دارد، اما به رغم آن، هرگز گفت‌و‌گوها بین خود را متوقف نکرده‌ایم. ما معتقد هستیم که ایران می‌تواند نقشی سازنده در سوریه داشته باشد». 

چاووش‌اوغلو در بخش دیگری از اظهارات خود، درباره گروه‌های ترویستی گفت: «ما بین تروریست‌های پ.ک.ک و پژاک هیچ تفاوتی قائل نیستم و می‌دانیم که آن‌ها هم تهدیدی علیه امنیت ملی ایران هستند. ما علیه گروه‌های داعش و النصره نیز به طور مشترک مبارزه خواهیم کرد. ترکیه و ایران در سوریه نیز به همکاری‌های خود ادامه خواهند داد». وی در ادامه اظهار داشت: «امیدوارم با رفع موانع موجود، مردم ایران بتوانند تعطیلاتشان را در ترکیه بگذارنند». 

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز در این نشست مطبوعاتی ضمن تشکر از میهمان نوازی گرم و صمیمانه ترکیه و چاووش اوغلو گفت: «مایلم به مردم ترکیه هم تبریک بگویم به خاطر مبارزه‌ای که در برابر کودتاچیان کردند؛ چرا که مردم ترکیه اجازه ندادند که کودتاگران حقوق دموکراتیک آن‌ها را سلب کنند. درباره بمباران مجلس ترکیه توسط کودتاچیان باید بگویم که ما نیز صد سال پیش با بمباران مجلس خود مواجه شدیم. من مایلم که مجلس ترکیه را از نزدیک بازدید کنم و به دولت و ملت ترکیه بگویم که دولت و ملت ایران در کنار آنها قرار دارند». ظریف افزود: «ما همچنین از خط انرژی ایران- ترکیه- اروپا، افزایش فروش گاز ایران به ترکیه، افزایش سطح سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه و همکاری بیشتر در بخش صنعت گردشگری حمایت می‌کنیم». وی نیز ابراز امیدواری کرد با رفع موانع موجود، مردم ایران بتوانند تعطیلاتشان را در ترکیه بگذارنند.

وزیر خارجه ایران، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی را هدف مشترک دو کشور دانست و افزود: «ما امنیت ترکیه را امنیت خودمان تلقی می‌کنیم. درست است که در برخی از موارد اختلاف نظر داریم، ولی دو کشور همواره بر تمامیت ارضی و وحدت ملی سوریه تأکید داشته‌اند. در مواردی نیز که اختلاف‌نظر داریم، باید گفت‌و‌گو کرده و مسائل را حل کنیم». وی درادامه با بیان اینکه «ما معتقدیم منطقه تاب تحمل تحولات دیگری را ندارد»، اظهار داشت: «از عادی‌سازی روابط میان ترکیه و روسیه استقبال می‌کنیم و امیدواریم که با همکاری‌های سه‌جانبه، مشکلات منطقه را حل و فصل کنیم و بتوانیم مناسبات دیرینه دو ملت ترکیه و ایران را بیشتر توسعه دهیم». 

گفتنی است همزمان با سفر ظریف، روزنامه «الحیات» به نقل از منابع ایرانی، اعلام کرد وزیر خارجه ایران به مقام‌های ترکیه پیشنهاد داده نشستی سه‌جانبه میان ترکیه، روسیه و ایران جهت رایزنی درباره راه‌های حل و فصل بحران سوریه برگزار شود. این روزنامه به نقل از منابع ایرانی که نامشان ذکر نشده، نوشت محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در جریان سفر یک‌روزه خود به آنکارا، به مقام‌های ترکیه پیشنهاد برگزاری نشستی سه‌جانبه بین ترکیه، روسیه و ایران جهت رایزنی درباره راه‌های حل و فصل بحران سوریه، به‌گونه‌ای که منافع کشورهای منطقه را تامین کند، داده است. این منابع، تلاش تهران برای پیوستن آنکارا به ائتلافی که شامل مسکو و کشورهای نزدیک به آن است را رد و تأکید کردند تهران از تشکیل کمیته‌ای مشترک برای بررسی بحران سوریه و گزینه‌های پیشنهادی برای تسویه این بحران استقبال می‌کند. طبق اعلام این منابع، احتمال می‌رود رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، طی چند هفته آینده به ایران سفر کند.