علنی شدن اختلافات رئیس‌جمهور و رئیس اجرایی دولت افغانستان
انتقاد شدید رئیس اجرایی دولت افغانستان از رئیس‌جمهور این کشور که نمایانگر شدت گرفتن اختلافات میان این دو بود، موضوعی است که طی چند روز اخیر بسیار خبرساز شده است. عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان پنجشنبه گذشته در اظهاراتی انتقادآمیز، محمد اشرف‌غنی، رئیس‌جمهور این کشور را فردی خودسر و نالایق خطاب کرد. رئیس اجرایی دولت افغانستان تأکید کرده بود که از سه ماه گذشته تاکنون، اشرف‌غنی ملاقات با وی را رد کرده است، اما در تعاملات با ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان جا خالی نخواهد کرد. عبدالله برای شنبه هفته جاری خواستار ملاقاتی با اشرف‌غنی، رئیس‌جمهور این کشور شده بود که وی اظهار امیدواری کرد در گفت‌وگوهایش با غنی «عقل سلیم حاکم باشد». اما در نهایت، روز گذشته این ملاقات لغو شد و اشرف‌غنی این درخواست را نپذیرفت. پس از این اظهارات، ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «اظهارات عبدالله در مطابقت با موازین و روحیه دولتمداری نیست و به‌زودی در مورد سخنان او بحث‌های جدی انجام خواهد داد».
خبرگزاری تسنیم در گزارش تحلیلی خود درباره این موضوع اشاره می‌کند که یک منبع در ریاست‌جمهوری افغانستان، انتقادات عبدالله از محمد اشرف‌غنی را فقط برای جلب حمایت اعضاى حزب «جمعیت اسلامى» افغانستان در آستانه برگزاری نشست سراسری این حزب که در گذشته بیشترین انتقاد را از وی داشته عنوان کرد. این منبع خاطرنشان کرد: «از آنجایی که حزب جمعیت اسلامی، عبدالله را به‌عنوان کاندیدای خود برای پست ریاست اجرایی معرفی کرده بود، این حق را دارد تا در مورد سرنوشت این پست تصمیم‌گیری کند». مسئله جلب حمایت اعضا و رهبران حزب جمعیت اسلامی در شرایطی مطرح می‌شود که در همین ایام، رسانه‌های افغانستان از برکناری عطا محمد نور، سرپرست ولایت بلخ در شمال این کشور و یکی از متحدان اصلی رئیس اجرایی این کشور توسط اشرف‌غنی خبر دادند. به نوشته این رسانه‌ها، ریاست‌جمهوری افغانستان در حالی تصمیم به برکناری سرپرست ولایت بلخ گرفته که وی برای برگزاری نشست سراسری حزب جمعیت اسلامی مدت دو هفته در کابل اقامت خواهد کرد.
گفته می‌شود یکی از دلایل انتقادات شدید عبدالله از اشرف‌غنی همین امر است، اما تاکنون عطا محمد نور در کنار عدم پذیرش این تصمیم واکنش خاصی از خود نشان نداده است. ناگفته نباید گذاشت که عطا محمد نور، یکی از متحدان اصلی عبدالله عبدالله در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال ۲۰۱۴ میلادی بوده است. با این حال ریاست‌جمهوری و ریاست اجرایی دولت کابل ضمن تقسیم قدرت در افغانستان هنوز نتوانسته‌اند براساس توافقنامه حکومت وحدت ملی که با میانجی‌گری جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا امضا شد، به وعده‌های خود عمل کنند و برای ایجاد اصلاحات در سیستم افغانستان و خصوصاً اصلاحات نظام انتخاباتی این کشور موفق نبوده‌اند. این عدم موفقیت منجر به تغییر رویکرد برخی کشورهای کمک کننده به افغانستان نیز شده است.
در همین حال، بسیاری از پست‌های ارشد و میانی حکومت افغانستان نیز به‌دلیل وجود اختلافات بین اشرف غنی و عبدالله در عزل و نصب افراد خالی مانده است که منجر به بروز خلأهای قانونی و فساد اداری نیز شده است. مسئله قوم تاجیک نیز که دومین قومیت از لحاظ کثرت در افغانستان است و موضع حزب جمعیت اسلامی در قبال تعهدات رئیس اجرایی دولت کابل نیز حائز اهمیت است که نگرانی‌هایی را برای عبدالله به‌همراه داشته و در اظهاراتش به این موضوع اشاره داشت. منتقدان عبدالله در حزب جمعیت اسلامی و کارشناسان بر این باورند که در دولت گذشته به رهبری حامد کرزی، جایگاه قوم تاجیک نسبت به دولت فعلی به‌رهبری اشرف غنی در وضعیت مطلوبی قرار داشت. آن‌ها می‌گویند در حکومت کرزی، معاون اول رئیس‌جمهور افغانستان ژنرال قسیم فهیم از قوم تاجیک بوده است؛ در حالی که در دوره جدید، این جایگاه از اختیار این قوم خارج شده و به دست عبدالرشید دوستم از قومیت ازبک افتاده است. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که عبدالله عبدالله نتوانسته از فرصت و ظرفیت تقسیم قدرت ۵۰درصدی در حکومت وحدت ملی افغانستان بهره‌برداری کند و جایگاه حزب جمعیت اسلامی و قوم تاجیک را به تثبیت برساند.
زمزمه‌هایی نیز در کابل مطرح می‌شود که برخی از بزرگان قومیت تاجیک و رهبران حزب جمعیت اسلامی به‌دلیل نارضایتی از عبدالله و عملکرد ضعیف وی در حفظ، تثبیت و تقویت این قوم و حزب با برخی مقامات در دولت افغانستان قصد دارند تا در تفاهم با یکدیگر وی را حذف کنند. این در حالی است که عبدالله نیز با برخی از چهره‌های حزب جمعیت اصلی از جمله صلاح‌الدین ربانی رهبر این حزب و وزیر امور خارجه افغانستان دچار تنش شده است. عبدالله در تازه‌ترین اظهاراتش با انتقاد از وزارت امور خارجه افغانستان گفت: «این وزارت یک نهاد نمادین و تشریفاتی است و هیچ‌گونه فعالیت یا برنامه مثبتی در جهت رشد و توسعه امور ندارد». رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی می‌گوید: «انتظارات از وزارت امور خارجه افغانستان برآورده نشده و این وزارت، یک نهاد بی‌کفایت است». این موضع عبدالله در برابر صلاح‌الدین ربانی، رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان نیز این احتمال را افزایش می‌دهد که شاید یکی از گزینه‌های قومیت تاجیک و این حزب برای جایگزینی پست ریاست اجرایی، ربانی باشد.
از طرفی رئیس سابق امنیت ملی افغانستان با حمایت از مواضع عبدالله عبدالله نسبت به رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که رئیس اجرایی دولت کابل در نتیجه این بحران اپوزیسیون نمی‌شود، وی مالک دولت است و با حذف او حکومت فلج می‌شود. صالح تأکید کرده است که آن‌ها به‌دنبال اصلاحات فراگیر هستند و از اشرف غنی می‌خواهند تا «تک‌محوری» در مدیریت امور دولتی و «اعمال قدرت شخصی» را متوقف کند. این موضع نیز در موقعیتی مطرح می‌شود که عبدالله امروز برای نشان دادن اعتراض خود به اشرف غنی در مراسم افتتاح پارلمان آموزشی جوانان افغانستان حضور نداشت؛ اما اشرف غنی در این نشست گفت که تغییرات در این کشور بر اساس خواسته مردم انجام می‌شود و هیچ افغانی تاکنون شعار جدایی سر نداده است.
نظر شما
