احتمال حصول توافق روسیه و آمریکا بر سر سوریه
در شرایطی که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، برای شرکت در اجلاس گروه ۲۰ (جی ۲۰) به چین سفر کرده و قرار است در این اجلاس، با همتای روس خود درباره چشم‌انداز تحولات در سوریه نیز به گفت‌و‌گو بپردازد، اخبار جسته و گریخته‌ای درباره نزدیک بودن دو طرف به توافقی بر سر این موضوع منتشر شده است. این در حالی است که مذاکرات مسکو و واشنگتن درباره سوریه، چند روزی است که از سر گرفته شده، اما تاکنون نشانه مشخصی از نزدیک شدن مواضع طرفین و احتمال حصول توافق مشاهده نشده است. از سوی دیگر، برخی اخبار منتشره طی روزهای اخیر از مواضع دو طرف درباره این موضوع، این گمانه را مطرح ساخته که دو طرف هنوز بیش از آن از یکدیگر فاصله دارند که بتوان از توافقی میان آنها سخن به میان آورد.
در همین راستا، خبرگزاری «رویترز» پیش از ظهر امروز به نقل از یک مقام آمریکایی اعلام کرد که احتمالاً توافق آمریکا و روسیه درباره سوریه امروز یکشنبه اعلام می‌شود. این در حالی است که پیشتر و در روز جمعه نیز ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از نزدیک بودن دستیابی دو طرف به توافق سخن گفته بود. ولادیمیر پوتین در مصاحبه با شبکه تلویزیونی بلومبرگ که روز جمعه پخش شد گفت: «ما (روسیه و امریکا) به تدریج در مسیری درست پیش می‌رویم. این موضوع را رد نمی‌کنم که ما ممکن است در آیندۀ نزدیک درباره چیزی توافق کنیم و این توافق را به جامعه جهانی نشان دهیم. در حال حاضر، گفتنش خیلی زود است، اما ما در حال انجامش هستیم». همزمان، مقامات روسیه و آمریکا در حال مذاکراتی در ژنو بوده‌اند که هدفش برقراری آتش‌بس در سوریه و همکاری نظامی علیه داعش و دیگر گروه‌های تروریستی است. پوتین در مصاحبه خود گفت که «این مذاکرات بسیار دشوار است». رئیس جمهور روسیه افزود: «یکی از مسائلی که ما بر آن اصرار داریم و شرکای امریکایی ما با آن مخالفند این است که بخش به اصطلاح سالم مخالفان (دولت سوریه) باید از گروه‌های افراطی و سازمان‌های تروریستی مانند جبهه النصره جدا شوند».
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز جمعه گذشته (۵ شهریور) در کنفرانس خبری مشترک با جان کری، وزیر خارجه امریکا در ژنوِ سوئیس از موفقیت مسکو و واشنگتن در کاهش «سوء تفاهم و بی‌اعتمادی دو جانبه» درباره سوریه خبر داده بود. وزیر خارجه روسیه همچنین جدا کردن «نیروهای مخالف میانه‌رو» از گروه‌های تروریستی همچون جبهه النصره را امری مهم در کاهش خشونت در سوریه دانست و افزود: «تضمین آتش‌بس واقعی و پایدار، بدون جدا کردن نیروهای معقول مخالف از تروریست‌ها، امکان پذیر نیست». به گزارش خبرگزاری فرانسه، هر همکاری نظامی بین امریکا و روسیه در سوریه ممکن است ورق را در این کشور برگرداند، اما بسیاری از مقامات امریکا در مورد اینکه مسکو می تواند مورد اعتماد باشد، تردید دارند.
به هر ترتیب، با وجود اظهارنظرهای کم و بیش خوشبینانه مقامات روس، رئیس‌جمهور آمریکا امروز در اظهاراتی در چین، از وجود اختلافات عمیقی در شماری از موضوع میان مسکو و واشنگتن سخن گفت. اوباما که برای شرکت در نشست «جی ۲۰» به چین رفته، در نشستی خبری گفت: «آمریکا و روسیه شبانه روز برای رسیدن به یک توافق به منظور کاستن از درگیری‌ها در سوریه و بالا بردن دسترسی مردم به کمک های بشر دوستانه، در حال مذاکره هستند؛ اما به نظر نمی رسد این مذاکرات نتیجه مثبتی داشته باشد». اوباما همچنین افزود: «آمریکا و روسیه در مورد اینکه چه چیزی برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه نیاز است و اینکه چه گروه‌های مخالفی باید هدف موشک های جنگنده های آمریکایی و روسی قرار بگیرند، اختلافات عمیقی دارند».
روزنامه «یو اس ای تودی» در این رابطه می‌نویسد سخنان اوباما در حالی بیان می‌شود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا با سرگئی لاورورف، همتای روس‌اش به طور فشرده در حال مذاکره برای رسیدن به توافق همکاری نظامی آمریکا و روسیه برای مقابله با گروه تروریستی داعش و دیگر افراط‌گرایان در سوریه هستند. با وجودپیشرفت این مذاکرات، ناظران به دلیل ناکامی توافقات پیشین آتش بس، چشم انداز مثبتی در این اقدام نمی بینند. ایالات متحده در همکاری نظامی با روسیه در جنگ داخلی سوریه بسیار محتاطانه رفتار می‌کند. آمریکایی ها بر این باورند که روس‌ها به گروه‌های معارض میانه‌رو تحت حمایت آمریکا حمله می‌کنند تا از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه دفاع کنند. رئیس جمهور آمریکا در ادامه سخنرانی خود در این نشست خبری گفت: «مذکرات با روسیه بسیار سخت است و اگر ما نتوانیم روس ها را متقاعد به کم کردن درگیری و افزایش کمک رسانی انسانی کنیم، امیدی به مرحله بعد مذاکرات نخواهد بود».
در مجموع، در محافل تحلیلی نیز درباره اینکه مذاکرات روسیه و آمریکا بتواند به حصول توافقی جدی و عملی در موضوع سوریه منجر شود، تردید وجود دارد. در همین راستا، کیث پرستون، تحلیلگر سیاسی می‌گوید سیاست‌های خارجی متضاد غرب و روسیه رسیدن به یک توافق بر سر سوریه را با دشواری مواجه کرده است. پرستون در ادامه با اشاره به اهداف مختلف روسیه و امریکا در جنگ سوریه گفت: «روسیه می‌خواهد از دولت بشار اسد در برابر تروریسمی که منطقه را زیر سلطه خود گرفته حفاظت و حراست کند». به گفته پرستون، حاکمیت ملی سوریه یکی از مسائل مورد اختلاف بین غرب و روسیه بوده است و آمریکا می‌خواهد از طریق گروه‌های به اصطلاح میانه رو که وی از آنها به عنوان «نمایندگان امریکا که یک کشمکش مسلحانه علیه اسد به راه انداخته‌اند» یاد کرد یک شورش مسلحانه را در سوریه حفظ کند. پرستون خاطرنشان کرد جنگ در سوریه به یک میدان نبرد برای روابط ژئوپلتیک بین‌المللی بین روسیه و جنبش‌های مقاومت، که با سلطه امریکا مخالفند، مبدل شده است. وی همچنین به طور ضمنی گفت متحدان امریکا از جمله عربستان سعودی و اسرائیل از سیاست خارجی واشنگتن در سوریه سود می‌برند.
نظر شما
