این مرد خطرناک!

هنوز یک هفته از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ جمهوری‌خواه در این انتخابات نگذشته که گزینه‌های مدنظر وی برای پست‌های مختلف، بیان مواضع تند و افراطی خود را آغاز کرده‌اند. در این میان، جان بولتون یکی از افراطی‌ترین چهره‌های نزدیک به ترامپ است که به عنوان یک از گزینه‌های احتمالی برای بر عهده گرفتن سمت وزارت خارجه آمریکا مطرح شده است. وی در یکی از نخستین موضع‌گیری‌های خود پس از انتخابات، به بحث توافق هسته‌ای ایران پرداخته و از ضرورت لغو برجام توسط رئیس‌جمهور جدید آمریکا سخن گفته است. 

جان بولتون، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد بر این باور است که سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه باید در وهله اول متمرکز بر شکست داعش و در مرحله پس از آن، ناظر بر از بین بردن خطر احتمالی ایران باشد. بولتون در مقاله‌ای که در روزنامه آمریکایی «نیویورک پست» منتشر شد، نوشت: «سیاست خارجی باراک اوباما نفوذ آمریکا در جهان را کاهش داد، ارتش و دستگاه‌های اطلاعاتی را تضعیف کرد و نگرانی‌های درازمدت متحدان واشنگتن از تهدیدات بین المللی را افزایش داد». سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل افزود: «تکثیر سلاح‌های هسته‌ای در جهان و رشد گروه‌های اسلامی تکفیری و تندرو عواقب سیاست‌های اوباما و میراث وی برای آمریکا محسوب می‌شود». بولتون هشدار داد: «در حال حاضر تهدید وجود دارد که جهان را از هشت سال پیش بسیار خطرناک‌تر کرده است».

بولتون معتقد است در هیچ جای دنیا مانند خاورمیانه آشوب وجود ندارد و دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا در این منطقه با چالش‌های بین‌المللی زیادی روبه‌رو خواهد شد، اما از میان تمامی خطرات موجود در خاورمیانه، معضل ایران و توافق هسته‌ای آن از همه خطرناک‌تر است. بولتون نوشت: «ایران در حال طی کردن مسیر خود برای دستیابی به سلاح هسته‌ای است، این رویکرد را اوباما با آن توافق کذایی برای ایران فراهم ساخت زیرا اجازه داد اقتصاد این کشور بهبود یابد و دارایی‌های مسدود شده آن آزاد شود. ایران همچنان به حمایت خود از تروریسم ادامه می‌دهد. نفوذ روسیه نیز در منطقه و جهان افزایش پیدا کرده است. بولتون در مورد برجام این‌طور نوشت: «یکی از گام‌های کلیدی که ترامپ باید در اولین روز کاری خود آن را انجام دهد لغو برجام خواهد بود، البته باید از دیپلماسی لازم برای این کار استفاده کرد زیرا سیگنال‌های مبهم و گنگ و افکار عمومی جهانیان در مورد لغو این توافق را نباید دست‌کم گرفت».

گفتنی است از آنجایی که شب گذشته نیوت گینگریچ صراحتاً بیان کرده که مسئولیتی در سیاست خارجی دولت ترامپ بر عهده نخواهد گرفت، اکنون نام جان بولتون بیش از همیشه برای در اختیار گرفتن این پست پررنگ شده است؛ هر چند هنوز معلوم نیست که آیا وی در دولت دونالد ترامپ عهده‌دار این مسئولیت یا هر پست و مقام دیگری خواهد شد یا نه. جان بولتون یکی از منتقدان بزرگ سیاست‌های دولت اوباما در حوزه سیاست خارجی، در واقع منتقد بزرگ برنامه هسته‌ای ایران نیز هست. وی در طیفی از جمهوری‌خواهان قرار دارد که چندان اعتقادی به رهیافت دیپلماتیک برای مهار و بازدارندگی ندارند و از جمله نو محافظه‌کارانی است که سخنان و عقاید وی بازتاب‌دهنده رهیافت‌های سیاست خارجی بوش از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ است. به شکل ویژه جان بولتون مواضعی تند و تیز در قبال برنامه هسته‌ای ایران و البته توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۴ دارد. مواضعی که از زمان اجرایی شدن توافق هسته‌ای و مسائل و پیامدهای بعد از آن بیش از گذشته نیز رنگ مخالفت و انتقاد به خود گرفته است.

وی در جولای ۲۰۱۵ تنها چندی بعد از اعلام رسمی توافق هسته ای، در گفتگویی با نشریه ویکلی استاندارد، این توافق را برای آمریکا یک «واترلو دیپلماتیک» خطاب کرد و ایران را به عنوان بزرگترین حامی تروریسم خطاب کرد و این توافق را فرصتی برای ایران دانست که زمان مورد نظر برای تولید سلاح هسته ای را خود تعیین کند.

این تنها بخشی از دیدگاه های جان بولتون در مورد توافق هسته‌ای با ایران است. وی چندی بعد در یک گفت‌و‌گوی مفصل با «ایندیپندنت جورنال ریویو» ضمن انتقاد شدید از سیاست‌های باراک اوباما برای انعقاد این توافق با ایران، در مورد فتوای مقام معظم رهبری در تحریم سلاح هسته‌ای، ایران را با پاکستان مقایسه کرد که یک کشور مسلمان است و به شکل تقریبی بین ۶۰ تا ۲۰۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد و نتیجه گرفت که فتوای تحریم سلاح هسته‌ای در ایران را نباید جدی گرفت. بولتون همچنین در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۶ یعنی در شروع اوج‌گیری رقابت‌های انتخاباتی در ایالات متحده در مصاحبه‌ای که با نشریه «بریت بارت» (از رسانه های حامی دونالد ترامپ) داشت، ضمن حمایت اساسی از نامزد حزب جمهوری‌خواه برای ریاست‌جمهوری آمریکا، دو نکته را در مورد توافق هسته‌ای با ایران بیان کرد.

اما رویکرد جان بولتون به توافق هسته‌ای با ایران، تنها به انتقاد از این توافق و نگرانی در مورد ساخت سلاح اتمی توسط ایران ختم نمی‌شود. وی در آخرین مطلب خود پیرامون توافق هسته‌ای ایران در اوت ۲۰۱۶ با اشاره به موضوع آزادسازی زندانیان آمریکایی در ایران که به عقیده منتقدان اوباما در قبال دادن باج به ایران صورت گرفته است، این اقدام را به معنی سرافکندگی و خفت برای آمریکا تلقی کرد و گفت: «برای جلوگیری از خسارات بیشتر و مهمتر برای ایالات متحده ما باید استراتژی بزرگ ایران را رد کرده و نا کام بگذاریم و برای شروع در این مسیر باید توافق هسته‌ای با ایران را نسخ کنیم». این مطلب از جان بولتون که در وب سایت BoltonPac ارگان رسمی وی منتشر شده است، در کنار سایر سخنان وی در مورد ایران و توافق هسته‌ای به خوبی نشان می‌دهد که این نومحافظه‌کار به هیچ وجه دیدگاهی مثبت در مورد ایران و توافق هسته‌ای نداشته و ندارد. به این ترتیب، اگر وی به سمت وزیر خارجه در دولت ترامپ برگزیده شود، تهدید بسیار جدی برای توافق هسته‌ای مورد انتظار خواهد بود.