جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳
r_search
نوع نشریه:
نشریات:
از تاريخ:
تا تاریخ:
کد خبر: ۱۱۳۸۷
تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۳۹۵ - ۰۰:۴۷
ابهام در سرنوشت برجام با تمدید قانون تحریم های ایران
پس از مجلس نمایندگان، سنای آمریکا نیز دو روز پیش قانون تحریم‌ها علیه ایران را برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر تمدید کرد. در صورت امضای این قانون توسط رئیس جمهور – اقدامی که با توجه به مواضع اخیر کاخ سفید کاملاً قابل پیش‌بینی است و انجام خواهد گرفت – این قانون جنبه اجرایی پیدا خواهد کرد. این در حالی است که مقامات کشورمان بارها از پیش اعلام کرده و طی دو روز گذشته نیز تأکید کرده‌اند که تمدید تحریم‌ها علیه ایران، نقض توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ (برجام) و واکنش متناسب و مقتضی ایران را در پی خواهد داشت. با این وجود، دولت اوباما در تلاش برای قبولاندن این نکته است که تمدید قانون تحریم‌های ایران به خودی خود مصداق نقض برجام نبوده و کاخ سفید همچنان این اختیار را دارد که با استفاده از معافیت‌های تحریمی، بخش‌های «برجامی» این قانون را معلق نماید. با این وجود، صرف انجام این اقدام، در حال حاضر شرایط پیچیده و مبهمی را در رابطه با برجام پدید آورده است.

تمدید قانون تحریم‌های ایران که روز پنجشنبه به تصویب سنا رسید، پیش‌تر در مجلس نمایندگان با ۴۱۹ رای موافق و یک رأی مخالف تصویب شده بود. این قانون برای تمدید پس از تصویب کنگره نیازمند امضای رئیس جمهوری آمریکا خواهد بود.  قانون تحریم ایران، موسوم به Iran Sanction Act (ISA) که سال ۱۹۹۶ تصویب شد، هر ده سال یک بار نیازمند تمدید است. به موجب این قانون، محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ایران و فعالیت‌های موشکی کشور پیش‌بینی شده است. در جلسه پنجشنبه شب سنا، سناتورهایی مانند باب منندز از تمدید قانون تحریم‌ها علیه ایران حمایت کردند و پس از آن، تمدید ۱۰ ساله این تحریم‌ها به رأی گذاشته شد که با ۹۹ رأی موافق در مقابل تنها یک رأی مخالف به تصویب رسید. کنگره مدعی شده تصویب این طرح در این راستاست که رئیس‌جمهوری آینده آمریکا توانایی آن را داشته باشد که در صورت نقض برجام از سوی ایران، تحریم‌ها را به سرعت اعمال کند. پس از آن و در روز جمعه، اریک شولتز، سخنگوی کاخ سفید در ملاقات روزانه با روزنامه‌نگاران گفت: «از نظر ما، تمدید ۱۰ ساله تحریم‌ها علیه ایران ضروری نیست؛ ولی در عین حال معتقدیم که این گام مشکلی برای برجام ایجاد نمی‌کند». 

در عین حال، روز گذشته وزیر خارجه آمریکا با اشاره به تأکید احتمالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا بر گفت‌وگوی مجدد در مورد مفاد توافق اتمی با ایران، گفت این توافق «جهان را امن‌تر» کرده است. جان کری در کنفرانس گفت‌وگوهای مدیترانه در رم گفت همه «راه‌های ایران به سوی سلاح هسته‌ای بسته» و «یک منبع بالقوه برای درگیری در خاورمیانه از میان برداشته شده است». او با اشاره به انتقاد‌های موجود در آمریکا از بهبود روابط با ایران مدعی شد که رویکرد ایران در منطقه همچنان پرسش‌برانگیز است؛ با این‌حال گفت باید درنظر گرفت که مقابله با همه این‌ها زمانی که ایران به سلاح اتمی مجهز شود، تا چه اندازه دشوار‌تر خواهد شد. 

در مقابل، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که امروز سفری را به کشور هند آغاز کرده، در بدو ورود به دهلی نو در مورد تمدید تحریم‌ها از سوی سنای آمریکا گفت: «این کاری که در سنا انجام شد در صورتی که به امضای رئیس‌جمهور آمریکا هم برسد، اثر اجرایی ندارد و از نظر جامعه بین‌المللی بی‌اعتباری دولت آمریکا را نشان می‌دهد که برخلاف تعهدات خود عمل می‌کند». پیش از او، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به تصویب طرح تمدید تحریم‌ها گفته بود، مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف برجام و تعهدات آمریکاست. قاسمی افزوده بود: «تحولات سیاسی داخل آمریکا و ارتباطات میان قوای مقننه و مجریه آن کشور نمی‌تواند توجیهی برای اهمال و یا استنکاف از اجرای تعهدات بین‌المللی آن کشور محسوب شود». وی هشدار داده بود که وزارت خارجه ایران رفتار دولت آمریکا را رصد خواهد کرد و «گزارشی کامل به هیأت نظارت بر اجرای برجام به منظور تصمیم‌گیری و اقدام مقتضی ارائه خواهد کرد». 

به هر ترتیب، باید توجه داشت که طی هفته‌های اخیر، دونالد ترامپ و تیم وی، گزاره‌های نوسانی و متعددی در مورد طرح و برنامه خود برای توافق هسته‌ای بیان کرده‌اند. رینس پریبوس، رئیس دفتر آینده کاخ سفید، با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای با ایران یک شکست بزرگ است، ولی ذکر کرده که کنار گذاشتن این توافق کار بسیار مشکلی است. پریبوس در ۲۳ نوامبر به شبکه خبری «فاکس نیوز» گفته بود: «ما در نظر داریم، نگاهی تازه به این توافق داشته باشیم و من به شما اطمینان می‌دهم اگر کسی باشد که بخواهد این توافق را مجدداً به مذاکره بگذارد یا کاری انجام دهد که برای آمریکا بهتر شود ولی منجر به رقابت هسته‌ای در خاورمیانه نیز نشود، او کسی جز دونالد ترامپ نیست». 

اکنون آنچه به نظر می‌رسد، این است که تمرکز جمهوری‌خواهان بر این است که این توافق را دست نخورده بگذارند؛ اما به دنبال راه‌هایی باشند که ایران را تحت عناوینی همچون نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم وادار به رفتار‌ها و واکنش‌های اساسی سازند؛ کاری که دولت اوباما تلاش بسیاری داشت تا از آن دوری کند و از رفتارهایی که باعث واکنش‌های عصبی و چالشی ایران شود، به شدت پرهیز می‌کرد. تمدید قانون تحریم‌های ایران دقیقاً بخش مهمی از این تله بزرگ است که به واسطه آن، آمریکا و جمهوری‌خواهان اولین قدم و در واقع مهم‌ترین قدم را برای سوق دادن ایران به سمت رفتارهای عصبی و واکنش‌های غیر متعارف برداشته‌اند. جمهوری خواهان آگاه از تبعات نقض یک طرفه برجام در پی آن هستند که از وضعیت سیاسی موجود در ایران استفاده کرده و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، ‌‌نهایت استفاده را از خطاهای احتمالی ایران برای نقض برجام برده و در ‌‌نهایت ایران را مقصر نقض و عدم انجام تعهدات معرفی کنند.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: