در برابر قانون نورچشمی نداریم

امروز منشور حقوق شهروندی رونمایی شد تا حسن روحانی در آخرین ماه‌های ریاستش بر دولت یازدهم، به یکی از عهدهایش وفا کرده باشد. تدوین منشور حقوق شهروندی از جمله قول‌هایی بود که روحانی در دوران کاندیداتوری خود آن را مطرح کرد. منشوری که تدوین آن سه سال به طول انجامید. با این حال بحث های بسیاری درمورد اهمیت چنین سندها مطرح شده است، اینکه اساسا چقدر به تدوین چنین سندهایی نیاز داریم درحالی که ضمانت اجرایی ندارند، کمااینکه در دولت های قبل هم تلاش های مشابهی صورت گرفته بود و اینکه حتی اگر قانونا امکان اجرا شدن داشته باشند، چقدر در عمل اجرا خواهند شد. 

در همین راستا عبدالواحد موسوی‌لاری پیش تر در گفت‌وگویی یا ایسنا گفته بود: به نظر من، ما در کشور مشکل قانون نداریم. البته خوب است که یک قانونی به عنوان حقوق شهروندی تصویب شود ولی این به این معنا نیست که اگر حقوق شهروندی در کشور رعایت نمی‌شود به خاطر خلاء قانونی است. ما در این‌گونه زمینه‌ها دارای قانون به اندازه کافی هستیم.

وی به عنوان مثال به جرم سیاسی اشاره می کند و می گوید: در قانون اساسی عنوان شده که رسیدگی به جرایم سیاسی باید با حضور هیأت منصفه صورت گیرد و حکم متناسب با جرم باشد. البته درست است که جرم سیاسی را تعریف نکرده‌ایم اما می‌دانیم که پاره‌ای از موضوعات، مصادیق جرم سیاسی است. برای نمونه، درباره اظهارنظرهایی که به تشویش اذهان عمومی منتهی می‌شود یا ادعا می‌شود یا نقد نهادهای مختلف که گفته می‌شود تضعیف نظام است و به امنیت ملی لطمه وارد می‌کند، در قانون اساسی ذکر شده که دادگاه مربوطه باید با حضور هیأت منصفه و بصورت بی‌طرفانه برگزار شود و این چیزی نیست که نیاز به تعریف داشته باشد.

موسوی لاری یادآور شد: به نظر من مهم‌تر از این مباحث، وجود عزم و اراده برای رعایت حقوق شهروندی است. این عزم و اراده، مقدم بر تصویب قانون شهروندی است. اگر قانونی تصویب شود ولی به آن عمل نشود، چه خاصیتی دارد؟ به نظر من اگر واقعاً عزم و اراده‌ای برای رعایت حقوق شهروندی وجود داشته باشد، خیلی از قوانین فعلی نیازهای ما را برطرف می‌کند.

به گفته او وجود قانون، ۱۰ درصد مشکل را برطرف می‌کند و ۹۰ درصد آن مربوط به عزم و اراده‌ متولیان امور برای رعایت حقوق شهروندی و صحه گذاشتن بر این موضوع است. از جمله موضوعات مهم در حقوق شهروندی، رعایت حریم خصوصی است. در این ارتباط همه از وضعیت تلفن‌ها، وبلاگ‌ها و ... گله‌مند هستند و حل این مشکل نیاز به قانون ندارد جلوی آن را دولت می‌تواند بگیرد.

اما به ترتیب حسن روحانی امروز منشور حقوق شهروندی را امضا کرد و در پیامکی به مردم لینک متن کامل این منشور را فرستاد. او در مراسم رونمایی از این منشور که صبح امروز در سالن اجلاس سران برگزار شد، با بیان اینکه اسلام و حکومت اسلامی به جز حکومت قانون نیست اظهارکرد: بزرگ‌ترین امتیاز حکومت پیامبر اسلام حکومت قانون بود و پیامبر به عنوان بالاترین مقام فرستاده خدا حق نداشت ذره‌ای از قانون الهی تخلف کند.

وی با اشاره به اینکه بیان قرآن مجید در مورد پیامبر کاملا روشن است و حتی پیامبر موظف به اجرای احکام الهی است گفت: مطابق اسلام هیچ کس از قانون مستثنی نیست و همه باید در چارچوب قانون حرکت کنیم، یعنی همه اتباع کشور در برابر اجرای قانون مساوی هستند.

رییس جمهور گفت: تمام اتباع کشور در برابر اجرای قانون مساوی هستند. این نص صریح قانون اساسی است اگر ما می‌خواهیم کشور قانون و حکومت قانون داشته باشیم، هیچکس و هیچ نهادی و هیچ فردی و هیچ رسانه‌ای نباید حاشیه‌ امن داشته باشند. قانون چیزی جز تساوی همه مردم در برابر خطابات عامه قانونی نیست و استثنا هم ندارد. در قانون نورچشمی نداریم. در قانون فرد یا گروه وابسته یا پیوسته به اینجا و آنجا نداریم.

روحانی با اشاره به اینکه یکی از وعده‌هایم به ملت ایران تدوین حقوق شهروندی بود گفت: به مردم وعده‌های دیگری هم داده بودم از جمله حقوق جوانان، حقوق بانوان، حقوق اقلیت‌های دینی، مذهبی و اقوام و غیره که تا آخرین روز مسئولیتم پای وعده‌هایم خواهم ایستاد.

وی با بیان اینکه به مردم وعده داده بودم اقتصاد ایران را نجات دهم افزود: امروز در آخرین سال دولت یازدهم خوشحالم که مردم شاهد تورم تک رقمی هستند و رشد اقتصادی شش ماهه اول امسال در مقایسه با سال گذشته ۷. ۴ است.

رئیس دولت تدبیر و امید در ادامه به نهایی شدن منشور حقوق شهروندی اشاره کرد و گفت: امروز یکی از وعده‌های مهمی که به مردم داده‌ام جامه عمل پوشانده می‌شود که آرزوهای دیرینه‌ام نیز است؛ چرا که امروز منشور حقوق شهروندی در آذر ماه، ربیع الموعود، ماه رحمت، علم، آزادی بیان و قانون اساسی رونمایی می‌شود.

روحانی با بیان اینکه منشور حقوق شهروندی راه را برای اجرایی کردن قانون اساسی تسهیل می‌کند، خاطر نشان کرد: منشور حقوق شهروندی قانون موضوعه کشور نیست اما تضادی با قوانین موضوعه کشور ندارد.

وی با اشاره به اینکه در اصل ۱۱۳ قانون اساسی به رئیس جمهور دستور می‌دهد مسئولیت اجرای قانون اساسی را به عهده بگیرد، گفت: رئیس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است چون تنها فردی در کشور است که با رای عموم مردم در سطح ملی انتخاب می‌شود و چه وظیفه سخت و سنگینی را بر عهده دارد؛ در حالی که برخی افراد حتی تحمل شنیدن برخی اصول قانون اساسی را ندارند؛ از جمله فصل سوم قانون اساسی و به خصوص مواد ۱۹ تا ۴۲ که در مورد حقوق ملت است که باید از برخی افراد قایمش کنیم.

روحانی با اشاره به اینکه مطابق اصل ۱۲۱ قانون اساسی رئیس جمهور قسم یاد می‌کند که حامی حقوق ملت باشد اظهارکرد: قانون اساسی به رئیس جمهور اختیار می‌دهد با مشورت وزیران برای دولت برنامه و خط مش تعیین کند و در این راستا منشور حقوق شهروندی در واقع برنامه و خط مش دولت یازدهم است و امروز دولت با رونمایی از این منشور می‌خواهد عزم خود را برای اجرای حقوق شهروندی به نمایش بگذارد.

روحانی گفت: منشور حقوق شهروندی به دنیا اعلام می‌کند که جمهوری اسلامی ایران و انقلاب اسلامی این ظرفیت را دارد که از تمام ویژگی‌های حقوقی نوین دنیای امروز در چارچوب فرهنگ اسلامی ایرانی به خوبی استفاده کند.

وی با بیان اینکه حقوق شهروندی در مرحله اول دانستی است، یعنی همه باید از حقوق خود آگاه شوند، خاطر نشان کرد: پس از آنکه از حقوق خود آگاه شدیم باید مطالبه کنیم، یعنی در مرحله بعد حقوق شهروندی خواستنی است و باید از همه مسئولان در کشور مطالبه شود و در مراحل بعدی نیز اجرایی و عملیاتی گردد.

رئیس جمهور با اشاره به تاکید قرآن و رعایت قسط و عدل در جوامع اسلامی گفت: قرآن به ما دستور عدل و قسط و احسان و نیکوکاری داده است، به طوری که دستور داده است حتی اگر مجموع عبادت بازداشته شدید حق ندارید ظلم کرده و به کسی تعدی کنید.

رئیس دولت تدبیر و امید در ادامه بند ششم فرمان هشت ماده‌ای امام (ره) را قرائت کرد و گفت: امیدواریم گاهی صدا و سیما و روزنامه‌ها بیانات امام (ره) را پخش کنند، چرا که ما پیرو این امام هستیم و راه انقلاب اسلامی راه امام، راه مقام معظم رهبری، عدالت، اخلاق و سیره پیامبر است.