استمرار ابهامات درباره سیاست ترامپ در قبال سوریه
هنوز مدت زمان زیادی از روز روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا نگذشته، اما گستره تصمیمات عجیب و جنجالی وی، بحث‌های فراوانی را درباره جنبه‌های مختلف سیاست داخلی و خارجی وی برانگیخته است. در این میان، بحث بر سر رویکردی که ترامپ در قبال خاورمیانه و بحران‌های جاری در این منطقه، به ویژه بحران سوریه در پیش خواهد گرفت، دارای اهمیتی فراوان است. ترامپ که طی چند روز اخیر یک بار از برقراری «منطقه امن» در سوریه سخن گفته و قرار بود این موضوع را در متن فرمان اجرایی خود درباره مهاجرت و پناهجویان بگنجاند، از این کار صرف‌نظر کرد. با این حال، روز گذشته و در گفت‌و‌گوی تلفنی با ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی، بار دیگر این موضوع را مطرح نمود. همین مسئله و واکنش روسیه به آن – که خواستار توضیح ترامپ شده – بر شدت ابهامات موجود افزوده است.
یک روزنامه روسی در مطلبی در همین زمینه می‌نویسد ظاهراً در طرح نظامی جدید پنتاگون برای اقدام در سوریه، تکیه بر توان نظامی آمریکا و حمایت تسلیحاتی از نیروهای کُرد، حرف اول را می‌زند و همکاری با روسیه در درجه نخست اهمیت قرار نداشته و مسلماً ترکیه نیز به حساب آورده نشده است. روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» در تحلیلی می نویسد گفتگوی تلفنی ولادیمیر پوتین و ترامپ، علاقمندی رهبران روسیه و آمریکا برای نابودی گروه تروریستی داعش را نشان داد. ولی تقریبا همزمان با این مذاکرات، رئیس جمهوری آمریکا سندی را امضاء کرد که بر اساس آن ستاد کل نیروهای مسلح این کشور موظف شده است تا ظرف 30 روز پیش نویس طرح جدید آمریکا برای مبارزه با داعش را ارائه دهد.
به نوشته این روزنامه، هنوز مشخص نیست که در این طرح ترامپ چه نقشی برای روسیه در نظر گرفته است. هرچند تمایل روسای جمهوری دو کشور برای افزایش همکاریهای نظامی در مبارزه با تروریسم، وجود دارد. برخی کارشناسان بسیار سریع ایجاد ائتلاف روسیه-آمریکا برای عملیات نظامی مشترک در سوریه را پیش بینی کرده اند. جمعه گذشته ترامپ از پنتاگون بازدید کرده و در آنجا بود که طرح جدید اقدامات نظامی در سوریه شکل گرفت. البته نظامیان آمریکایی از هم اکنون نیز با برخی شرکای مورد اعتماد خویش در این زمینه، و در وهله نخست گروههای مبارز مسلح کرد، همکاری دارند. رادیو «صدای آمریکا» به نقل از منابع خبری خود خبر داده است که این نیروها مورد حمایت بیشتری قرار گرفته و تقویت خواهند شد، از جمله انتظار می رود که بالگردهای تهاجمی برای حمایت از عملیات نظامی در رقه به آنها تحویل داده شود.
ضمن اینکه آنطور که مشخص شده است، پنتاگون عمدا از همکاری فعال با ترکیه خوددداری می کند، برای اینکه قصد دارد سلاح و تجهیزات نظامی جدیدی در اختیار برخی گروههای کرد مسلح قرار دهد. اکنون در وزارت دفاع آمریکا، برخلاف دوران اوباما، مشارکت با کردها بعنوان «مهمترین بخش راهکار نظامی جدید در سوریه» مطرح است و گفته می شود دقیقا این نیروهای مسلح کرد هستند که موثربودن اقداماتشان در مبارزه با داعش را در حمله به رقه به اثبات رسانده اند. این در حالی است که ترکیه آنها را گروههای تروریستی تلقی می کند. بنابراین تصمیم دولت جدید آمریکا برای حمایت بیشتر از کردها، قطعا واکنش مقامات آنکارا را به همراه خواهد داشت و معلوم نیست روابط دو کشور تحت تاثیر این مسئله به چه سمت صوق پیدا کند.
«نیزاویسیمایا گازیتا» می افزاید: این در حالی است که این اواخر روسیه و ترکیه شروع به عملیات نظامی مشترک در سوریه نموده اند. البته ابعاد مختلف این مشارکت هم چندان مشخص نیست، برای اینکه بر اساس اظهارات مقامات نظامی ترکیه، هدف اصلی نیروهای این کشور نه تروریستهای داعشی، بلکه نیروهای کرد هستند که خواستار تشکیل دولتی مستقل هستند. این در حالی است که ظاهراً مسکو بعد از مذاکرات آستانه و در پیش نویس قانون اساسی که برای سوریه تهیه کرده است، مسئله حق اعطای خودمختاری به کردها را نیز در نظر گرفته است. هرچند ترکیه هنوز به این مسئله واکنشی نشان نداده، ولی مواضع ترکیه و ایران در این زمینه هنوز مشخص نیست.
بعید نیست که مسکو از آن جهت از اعطای خودمختاری به کردهای سوریه حمایت کرده است تا در تعیین خط مشی دولت آینده در سوریه، به اصطلاح، بتوانند با آمریکا و اسرائیل هماهنگی بیشتری داشته باشند. حال باید دید متحدان روسیه در حل و فصل مناقشه در سوریه، یعنی ایران و ترکیه با این موضوع چه برخوردی خواهند داشت؟ ظاهراً برای روسیه فعلا مسئله مهم مبارزه با داعش است، ولی مقامات آنکارا و دمشق نگران این موضوع هستند که سلاحهایی که به دست نیروهای کرد می افتد، علیه آنها بکار گرفته شوند. بدین ترتیب دیر یا زود چنین اختلاف نظری نه تنها بین آمریکا و ترکیه، بلکه بین دمشق، مسکو و آنکارا مشکل آفرین خواهد شد. حتی اگر مقامات دمشق با نظریه اعطای خودمختاری به کردها موافقت کنند، آنکارا بعید است که به این آسانی از شمال سوریه خارج شده و کردها را به حال خود بگذارد.
این روزنامه یادآور شده که واقعیت این است که تغییر دولت آمریکا تغییری در منافع سیاسی و ژئوپلیتیکی واشنگتن نمی دهد. پنتاگون حتی در زمان باراک اوباما هم طرح آزادسازی شهر موصل عراق و رقه در سوریه را در نظر داشت. در زمانی که روسیه طی سالهای 2016-2015 در مبارزه با گروههای میانه رو مخالف سوری به بشار اسد کمک می کرد تا مناطق مرکزی و غربی سوریه را تحت تسلط خود درآورد، ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا به همراه نیروهای کرد به نابودسازی تروریستها در مناطق نفت خیز در شرق و شمال سوریه مشغول بود. همین مسئله باعث شده بود تا نیروهای داعشی که از عراق به سوریه وارد شده بودند، به مناطق تدمر، حلب و دیرالزور سرازیر شوند و بسیاری از مشکلات نظامی در این مناطق را تشدید کنند.
نظر شما
