ادامه ادعاها و موضع‌گیری‌های کاخ سفید علیه ایران
هنوز مدت زمان زیادی از روی کار آمدن دولت جدید آمریکا به ریاست دونالد ترامپ نگذشته، اما حجم ادعاها و تهدیدات مقامات ارشد آمریکایی، از جمله خود ترامپ علیه ایران روز به روز افزایش می‌یابد. در همین راستا و در تازه‌ترین مورد از این موضع‌گیری‌ها، شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید، در واکنش به سخنان اخیر مقام معظم رهبری مدعی شد که آمریکا صاحب رئیس‌جمهور جدیدی شده است که رویکردی متفاوت با گذشته دارد. او مدعی شد اگر ایران متوجه این نکته نشود، «خودش را دست انداخته است». اسپایسر در اظهاراتی شدید‌اللحن گفت: «این رئیس‌جمهور بیکار نخواهد نشست و اجازه نخواهد داد که ایران نقض آشکار یا ظاهری توافق مشترک را دست بیاندازد». سخنگوی کاخ سفید اضافه کرد: «من فکر می‌کنم ایران خودش را دست انداخته، اگر که متوجه نشده رئیس‌جمهور جدیدی سر کار آمده است».
این اظهارات پس از آن بیان شد که آیت‌‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، روز سه‌شنبه اشاره کردند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، چهره واقعی این کشور را نمایان کرده و ملت ایران در راهپیمایی ۲۲ بهمن نشان خواهند داد چه موضعی در برابر تهدید می‌گیرد. در این سخنرانی که نخستین سخنرانی رهبر انقلاب پس از ادای سوگند ریاست‌جمهوری ترامپ بود، ایشان همچنین اشاره کردند: «از این آقایی که آمده متشکریم! تشکر به‌خاطر اینکه زحمت ما را کم کرد؛ چهره‌ی واقعی آمریکا را نشان داد. آنچه که ما در سی و چند سال می‌گفتیم - فساد سیاسی، اقتصادی و اخلاقی و اجتماعی در دستگاه حاکمه‌ی آمریکا- این آقا آمد در دوره‌ی انتخابات و بعد از انتخابات این را علنی و عریان کرد».
گفتنی است دونالد ترامپ پس از انتشار اخبار مربوط به آزمایش‌های موشکی ایران با وضع تحریم‌های جدید علیه ایران هشدار داد که این کشور «با آتش بازی می‌کند». تحریم‌های تازه ۱۲ شرکت و ۱۳ شخص حقیقی را به اتهام ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بر می‌گیرد. کاخ سفید آزمایش موشکی ایران را نقض مستقیم توافق هسته‌ای تهران با شش قدرت جهانی ندانسته، اما مدعی شده که این آزمایش‌ها «روح این توافق‌نامه را مخدوش می‌کنند». دونالد ترامپ در کارزارهای انتخاباتی خود توافق هسته‌ای کشورهای ۵+۱ با ایران را توافقی اشتباه دانسته و گفته بود که چنانچه به ریاست‌جمهوری برسد این توافق را لغو خواهد کرد. با این حال پس از انتخابات و تشکیل کابینه، رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا خواستار بازنگری کامل این توافق شده است. پیش از این نیز مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا به مقامات ایران هشدار داده بود که «عزم ترامپ را آزمایش نکنند». او گفته بود «ایران بهتر است نگاهی به تقویم کند و ببیند که شخص جدیدی بر سر میز دفتر کار ریاست جمهوری آمریکا نشسته است».
این اظهارات و موضع‌گیری‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که وزیر خارجه ایران گفته دونالد ترامپ ممکن است برای مذاکره مجدد بر سر برنامه هسته‌ای ایران تلاش کند؛ چیزی که نه ایران می‌پذیرد، نه اروپا و نه جامعه بین‌الملل. ظریف به همین خاطر روزهای سختی را در پیش رو می‌بیند. وزیر خارجه ایران ظهور ترامپ در پهنه‌ی سیاسی جهان را نمایانگر یک واکنش تقریباً جهانی به روند جهانی شدن می‌داند. از نظر ظریف، ترامپ به عنوان دورترین فرد به دستگاه حکومتی آمریکا، از یک سو در سایه‌ی فشارهای برخاسته از یک واقعیت فناوری که منجر به نابودی بسیاری از شغل‌ها در آمریکا شد و از سوی دیگر هزینه‌های پیشرفت این فناوری که نتیجه‌اش کم شدن کار در ایالات متحده بود، به قدرت رسید؛ فردی که به گفته‌ی ظریف، هیچ ماشین سیاسی داخلی نداشته و با وجود شکست در آرای مردمی، توانسته است در آرای الکترال پیروز شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران انتظار محاسبه‌پذیری و عملکرد در چارچوب‌های قابل پیش‌بینی را برای چنین پدیده‌ای بی‌جا می‌داند، اما در عین حال معتقد است که بسیاری از پیچیدگی‌ها، متغیرها و واقعیت‌های جامعه‌ی بین‌الملل می‌توانند خود را بر شعارهای ترامپ تحمیل کنند و شعارهای انتخاباتی او را غیر قابل حصول گردانند. محمد جواد ظریف در مصاحبه خود با روزنامه اطلاعات بر سیال بودن دوران گذار کنونی تأکید می‌کند؛ دورانی که در آن همه برای تأثیرگذاری بر روند سیاسی در جهت منافع خود تلاش می‌کنند. از نظر وزیر خارجه ایران، گرچه روحیات دونالد ترامپ او را به عنوان فردیمستعد برای اقدامات نظامی نشان می‌دهند، اما ورود بدون مقدمه به برخوردهای نظامی، مگر در شرایط تحمیلی، با مجموع سیاست‌های ترامپ ناسازگار است.
ظریف گرچه توافق هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 را توافقی چندجانبه می‌نامد که در آن آمریکا تنها تصمیم‌گیرنده و تعیین‌کننده نیست، اما تصویر کاملاً روشنی را نیز از آینده آن با توجه به سیاست‌های ترامپ ترسیم نمی‌کند. وزیر خارجه دولت روحانی ضمن برشمردن دستاوردهای برجام، به‌خصوص در حوزه‌ی حمل و نقل و نفت، تصریح می‌کند که «ممکن است در ماه‌های آینده کار مقداری دشوارتر شود». ظریف دلیل مخالفت ترامپ با برجام و یاد کردن از آن به عنوان بدترین توافق را در این می‌داند که ایران به دستاوردهای بزرگی در این توافق رسیده و آمريكايی‌ها هم عادت نكرده‌اند در روابط بين‌‌‌المللی‌شان چيزی كمتر از حداكثر خواسته‌هايشان به دست آورند.
از نظر رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، برجام بعد از شكست تمام تلاش‌های آمريكا برای رسيدن به اهدافش به دست آمده و آمریکایی‌ها در نهایت به راه‌حل توافقی رضايت دادند. ظریف سپس با تأکید بر اینکه هیچ‌کس در راه حل توافقی به همه اهدافش نمی‌رسد، اقدام احتمالی ترامپ در مقابل توافق هسته‌ای با ایران را اینگونه پیش‌بینی می‌کند: «ممكن است ترامپ برای مذاكره مجدد تلاش كند. معلوم است كه نه ايران و نه اروپايی‌ها مذاكره مجدد را نمی‌پذيرند. جامعه بين‌المللی‌هم قبول نمی‌کند؛ لذا روزهای دشواری را در پيش‌رو خواهيم داشت». گفتنی است پیش از ظریف، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه نیز گفته بود: «آنچه از دولت جدید آمریکا برمی‌آید نشان می‌دهد که هنوز تا استقرار کامل فاصله دارد و به شکل قابل قبولی که انتظار می‌رود، دولت به صورت یک دولت مستقر وجود ندارد».
نظر شما
