کتاب «ویتگنشتاین در تبعید» به کتابفروشی‌ها آمد
کتاب «ویتگنشتاین در تبعید» نوشته جیمز سی. کلاگ با ترجمه احسان سنایی اردکانی راهی بازار نشر شد. نویسنده در این کتاب از آثار منتشرشده ویتگنشتاین از جمله مجموعه کامل میراث، نامه‌نگاری‌ها، درس‌گفتارها و گفت‌وگوهای او بهره برده است. نوشتههای کلاگ در این کتاب کار ویتگنشتاین را در بستری گسترده، همجهت با خط فکری افرادی چون ایوب، گوته و داستایوفسکی در برمی‌گیرد. با این حال نویسنده در این کتاب از منظر فلسفه تحلیلی هم نوشته و بحث حول موضوعاتی مانند ذات‌باوری، تجربه خصوصی، نسبی‌گرایی، علیت و حذفی‌گرایی هم پرداخته است. کلاگ عقیده دارد به محض اینکه بر تبعید ویتگنشتاین واقف شویم، برداشت بهتری از دشواری فهم او و کارهایش خواهیم داشت.
این کتاب ۱۱ بخش دارد که به ترتیب عبارت‌اند از: هیچ‌کس مرا نمی‌فهمد، آیا ما می‌توانیم ویتگنشتاین را بفهمیم؟، فهمیدن چیست؟، تبعید، بیگانگی یا آمیختگی، رسالت تبعید، فلسفه و علم، تبلور یک ایده، علم و ذهن، کلام رهایی‌بخش، و ویتگنشتاین در قرن بیست و یکم.
پیوست کتاب نیز علاوه بر کتابنامه و نمایه، ۲ بخش گفت‌وگو با نویسنده و ویتگنشتاین مولف یا ویتگنشتاین مدرّس را در بر می‌گیرد.
مترجم در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته می‌گوید: از آنجا که نویسنده در این کتاب از تبیین مقدمات فلسفه ویتگنشتاین درمی‌گذرد و صرفا به اشارات کوتاهی در این باره اکتفا می‌کند تا بحث اصلی خود درباره زمینه و زمانه ویتگنشتاین را آغاز کند، در ادامه می‌کوشم این سوال را با گریزی به همین مقدمات، و از رهگذر نگاه ژورنالیست‌های علمی، مشخصا ذیل سه سوال جزیی‌تر پاسخ بدهم که: «چرا فلسفه؟»؛ «چرا ویتگنشتاین؟» و چرا «ویتگنشتاین در تبعید؟».
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم: موردی که ویتگنشتاین علاقه خاصی به آن نشان می‌دهد، مفهوم «فلسفه» است و اینکه آیا آنچه او انجام می‌دهد نیز فلسفه محسوب می‌شود یا نه. آمبروز از کلاس‌های ۱۹۳۲ یا ۱۹۳۳ ویتگنشتاین چنین تعریف می‌کند: «روش من در کل این است که اشتباهات را در زبان نشان دهم. مایلم که از واژه فلسفه در اشاره به نشان دادن چنین اشتباهاتی استفاده کنم. اما وقتی کار افلاطون را هم فلسفه می‌نامیم، چرا من می‌خواهم کار کنونی خود را فلسفه بنامم؟ احتمالا به سبب شباهت خاصی که بینشان وجود دارد؛ یا به سبب بسط پیاپی موضوع [بحث]. یا کار جدید به این دلیل می‌تواند جایگزین کار قبلی شود که دشواری‌های فکری‌ای را که بر دوش آن یکی است برطرف می‌کند.» ویتگنشتاین در دیکته‌های سال بعدش نیز کار خود را «یکی از میراث‌داران موضوعی که به فلسفه معروف شده» می‌شمرَد. حال، افزون بر هفتاد سال بعد، کار ویتگنشتاین را چه فلاسفه و چه دیگران، آشکارا «فلسفه» تلقی می‌کنند.
به هر جهت، حتی اگر اصرار هم کنیم که تغییر معیار تغییر مفهوم را در پی دارد، این کمکی به تز تفکیک نمی‌کند. اگر تغییر معیار خود به خود مفهوم را تغییر دهد، در این صورت این باعث حذف مفهوم سابق می‌شود، و لذا عاقبت معلوم می‌شود که نظریات این همانی همان نظریات حذف‌گرا هستند.
گفتنی است لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین ـ درگذشته به تاریخ ۲۹ آوریل ۱۹۵۱ ـ یکی از نوابغ فلسفه در قرن بیستم است که باب‌های زیادی را در فلسفه ریاضی، فلسفه زبان، و فلسفه ذهن گشود.
ویتگنشتاین در تبعید
نویسنده: جیمز سی. کلاگ
مترجم: احسان سنایی
انتشارات ققنوس
شمارگان: هزار و صد نسخه
قیمت: 25 هزار تومان
۴۲۴ صفحه
این کتاب ۱۱ بخش دارد که به ترتیب عبارت‌اند از: هیچ‌کس مرا نمی‌فهمد، آیا ما می‌توانیم ویتگنشتاین را بفهمیم؟، فهمیدن چیست؟، تبعید، بیگانگی یا آمیختگی، رسالت تبعید، فلسفه و علم، تبلور یک ایده، علم و ذهن، کلام رهایی‌بخش، و ویتگنشتاین در قرن بیست و یکم.
پیوست کتاب نیز علاوه بر کتابنامه و نمایه، ۲ بخش گفت‌وگو با نویسنده و ویتگنشتاین مولف یا ویتگنشتاین مدرّس را در بر می‌گیرد.
مترجم در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته می‌گوید: از آنجا که نویسنده در این کتاب از تبیین مقدمات فلسفه ویتگنشتاین درمی‌گذرد و صرفا به اشارات کوتاهی در این باره اکتفا می‌کند تا بحث اصلی خود درباره زمینه و زمانه ویتگنشتاین را آغاز کند، در ادامه می‌کوشم این سوال را با گریزی به همین مقدمات، و از رهگذر نگاه ژورنالیست‌های علمی، مشخصا ذیل سه سوال جزیی‌تر پاسخ بدهم که: «چرا فلسفه؟»؛ «چرا ویتگنشتاین؟» و چرا «ویتگنشتاین در تبعید؟».
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم: موردی که ویتگنشتاین علاقه خاصی به آن نشان می‌دهد، مفهوم «فلسفه» است و اینکه آیا آنچه او انجام می‌دهد نیز فلسفه محسوب می‌شود یا نه. آمبروز از کلاس‌های ۱۹۳۲ یا ۱۹۳۳ ویتگنشتاین چنین تعریف می‌کند: «روش من در کل این است که اشتباهات را در زبان نشان دهم. مایلم که از واژه فلسفه در اشاره به نشان دادن چنین اشتباهاتی استفاده کنم. اما وقتی کار افلاطون را هم فلسفه می‌نامیم، چرا من می‌خواهم کار کنونی خود را فلسفه بنامم؟ احتمالا به سبب شباهت خاصی که بینشان وجود دارد؛ یا به سبب بسط پیاپی موضوع [بحث]. یا کار جدید به این دلیل می‌تواند جایگزین کار قبلی شود که دشواری‌های فکری‌ای را که بر دوش آن یکی است برطرف می‌کند.» ویتگنشتاین در دیکته‌های سال بعدش نیز کار خود را «یکی از میراث‌داران موضوعی که به فلسفه معروف شده» می‌شمرَد. حال، افزون بر هفتاد سال بعد، کار ویتگنشتاین را چه فلاسفه و چه دیگران، آشکارا «فلسفه» تلقی می‌کنند.
به هر جهت، حتی اگر اصرار هم کنیم که تغییر معیار تغییر مفهوم را در پی دارد، این کمکی به تز تفکیک نمی‌کند. اگر تغییر معیار خود به خود مفهوم را تغییر دهد، در این صورت این باعث حذف مفهوم سابق می‌شود، و لذا عاقبت معلوم می‌شود که نظریات این همانی همان نظریات حذف‌گرا هستند.
گفتنی است لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین ـ درگذشته به تاریخ ۲۹ آوریل ۱۹۵۱ ـ یکی از نوابغ فلسفه در قرن بیستم است که باب‌های زیادی را در فلسفه ریاضی، فلسفه زبان، و فلسفه ذهن گشود.
ویتگنشتاین در تبعید
نویسنده: جیمز سی. کلاگ
مترجم: احسان سنایی
انتشارات ققنوس
شمارگان: هزار و صد نسخه
قیمت: 25 هزار تومان
۴۲۴ صفحه
نظر شما
