چندی پیش در صفحه دیپلماسی روزنامه وزین اعتماد آمده بود: «پیش از نشست صبح روز گذشته مشترک میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و مهمان از واشنگتن آمده، شش وزیر در شامگاه یکشنبه با هم دیدار کردند تا در خصوص موضوعات مورد بحث در دیدار با رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا به تفاهم رسیده و البته اندکی هم مواضع متفاوت خود در خصوص پرونده‌های مورد بحث را به هم نزدیک‌تر سازند...».
از آنجا که ظرفیت ستون زین قند پارسی تنها ۵۰۰ کلمه است، از قبل و بعد این مطلب صرف نظر می‌کنم. از همین چند خطی هم که ذکر شد، بیشتر به عبارت نامانوس «پیش از نشست صبح روز گذشته مشترک میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و مهمان از واشنگتن آمده» کار دارم.به واژه «مشترک» در عبارت بالا دقت بفرمایید. مشترک در این عبارت صفت است اما جای قرار گرفتن آن به ما اجازه نمی‌دهد به درستی تشخیص بدهیم صفت کدام کلمه است.پرسش دیگرم درباره عبارت بالا این است که آیا «نشست»، «میان» دو تن یا چند تن برگزار می‌شود؟ مثلا ما می‌گوییم: «در نشستی که میان من و همکارانم در تحریریه تابناک برگزار شد...»؟
منظور از «مهمان از واشنگتن آمده» جان کری است. بهتر نبود به جای آن از اسم کری استفاده شود یا حداکثر از عبارت «مهمان واشنگتنی»؟
یکی از مشکلات عبارت فوق «تتابع اضافات» است، تتابع اضافات به این معنی است که چند ترکیب اضافی پشت سر هم بیایند. نکته این است که قدما تتابع اضافات یا «پیِ هم‌آیی کسره‌ها» را از عیوب کلام برشمرده‌اند. شاید برخی شاعران بر خلاف نظر ادبا تتابع اضافات را چنان به کار گیرند که نه تنها عیب نباشد، بلکه به زیبایی سخن آنان نیز بیفزاید. اما ما در این مجال اندک با شعر و شاعری کار نداریم. موضوع ستون امروز ما تتابع اضافات در نثر است؛ آن هم نه نثر ادبی، بلکه نثر خبری. بی‌شک در نثر خبری تتابع اضافات عیب کلام است و به وضوح و شفافیت متن ما آسیب می‌رساند.
نویسنده محترم بهتر بود به جای آزردن خاطر خود و خوانندگانش
ـ ابتدا واژه «مشترک» را در کنار موصوفش یعنی «نشست» قرار دهد. (یادمان باشد تا آنجا که ممکن است از فاصله انداختن میان صفت و موصوف، و مضاف و مضاف‌الیه بپرهیزیم. رعایت همین نکته ساده، در درست‌نویسی ما بسیار موثر است).
ـ «اعضای شورای همکاری خلیج فارس» را نهاد جمله قرار دهد و «شش وزیر» را حذف کند.
ـ کلمه «نزدیک‌تر» هم در این جمله غلط است. چون این کلمه وقتی مصداق دارد که موضع کشورهای یادشده به هم نزدیک باشد نه اینکه متفاوت باشند.
ـ از آنجا که هر لحظه ممکن است از مرز ۵۰۰ کلمه عبور کنم توضیحاتم را درز می‌گیرم و شکل درست جمله را پیشنهاد می‌دهم:
«اعضای شورای همکاری خلیج فارس و جان کری، پیش از نشست مشترک صبح روز گذشته، شامگاه یکشنبه با هم دیدار کردند تا مواضع متفاوت خود در خصوص پرونده‌های مورد بحث را اندکی به هم نزدیک کنند...».
حال ما وقتی به زبان فارسی فکر می‌کنیم هیچ از حال شیخ اجل کم ندارد، آنجا که فرموده است: ما را همه شب نمی‌برد خواب/ ای خفته روزگار دریاب... .
از آنجا که ظرفیت ستون زین قند پارسی تنها ۵۰۰ کلمه است، از قبل و بعد این مطلب صرف نظر می‌کنم. از همین چند خطی هم که ذکر شد، بیشتر به عبارت نامانوس «پیش از نشست صبح روز گذشته مشترک میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و مهمان از واشنگتن آمده» کار دارم.به واژه «مشترک» در عبارت بالا دقت بفرمایید. مشترک در این عبارت صفت است اما جای قرار گرفتن آن به ما اجازه نمی‌دهد به درستی تشخیص بدهیم صفت کدام کلمه است.پرسش دیگرم درباره عبارت بالا این است که آیا «نشست»، «میان» دو تن یا چند تن برگزار می‌شود؟ مثلا ما می‌گوییم: «در نشستی که میان من و همکارانم در تحریریه تابناک برگزار شد...»؟
منظور از «مهمان از واشنگتن آمده» جان کری است. بهتر نبود به جای آن از اسم کری استفاده شود یا حداکثر از عبارت «مهمان واشنگتنی»؟
یکی از مشکلات عبارت فوق «تتابع اضافات» است، تتابع اضافات به این معنی است که چند ترکیب اضافی پشت سر هم بیایند. نکته این است که قدما تتابع اضافات یا «پیِ هم‌آیی کسره‌ها» را از عیوب کلام برشمرده‌اند. شاید برخی شاعران بر خلاف نظر ادبا تتابع اضافات را چنان به کار گیرند که نه تنها عیب نباشد، بلکه به زیبایی سخن آنان نیز بیفزاید. اما ما در این مجال اندک با شعر و شاعری کار نداریم. موضوع ستون امروز ما تتابع اضافات در نثر است؛ آن هم نه نثر ادبی، بلکه نثر خبری. بی‌شک در نثر خبری تتابع اضافات عیب کلام است و به وضوح و شفافیت متن ما آسیب می‌رساند.
نویسنده محترم بهتر بود به جای آزردن خاطر خود و خوانندگانش
ـ ابتدا واژه «مشترک» را در کنار موصوفش یعنی «نشست» قرار دهد. (یادمان باشد تا آنجا که ممکن است از فاصله انداختن میان صفت و موصوف، و مضاف و مضاف‌الیه بپرهیزیم. رعایت همین نکته ساده، در درست‌نویسی ما بسیار موثر است).
ـ «اعضای شورای همکاری خلیج فارس» را نهاد جمله قرار دهد و «شش وزیر» را حذف کند.
ـ کلمه «نزدیک‌تر» هم در این جمله غلط است. چون این کلمه وقتی مصداق دارد که موضع کشورهای یادشده به هم نزدیک باشد نه اینکه متفاوت باشند.
ـ از آنجا که هر لحظه ممکن است از مرز ۵۰۰ کلمه عبور کنم توضیحاتم را درز می‌گیرم و شکل درست جمله را پیشنهاد می‌دهم:
«اعضای شورای همکاری خلیج فارس و جان کری، پیش از نشست مشترک صبح روز گذشته، شامگاه یکشنبه با هم دیدار کردند تا مواضع متفاوت خود در خصوص پرونده‌های مورد بحث را اندکی به هم نزدیک کنند...».
حال ما وقتی به زبان فارسی فکر می‌کنیم هیچ از حال شیخ اجل کم ندارد، آنجا که فرموده است: ما را همه شب نمی‌برد خواب/ ای خفته روزگار دریاب... .
نظر شما
