مریم کمالی نژاد - کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت
تربیت جنسی یکی از موضوعات بسیار مهم حوزه تربیت است. موضعی که والدین در قبال این موضوع می‌گیرند و آموزشی که کودک و نوجوان درباره جنسیت و روابط جنسی دریافت می کند و منبعی که این آموزش را در اختیار متعلم می گذارد، همگی در شکل گیری شخصیت انسان و افکار، عواطف و رفتارهای او تأثیرگذارند. گفته می شود که نیازهای جنسی و رفتارهای سرزده از این نیاز غریزی است و ممکن است تحت تأثیر عوامل محیطی، طبیعی باقی نماند و جهت‌های خاصی بگیرد، به همین دلیل تکامل زندگی جنسی انسان را نمی توان تماما به طبیعت سپرد و از تربیت در این زمینه غافل شد. می بایست برای جهت دادن به این غریزه دست به تربیت و برنامه‌ریزی مناسب در این زمینه زد که اگر چنین نباشد، سلامت جسم و روان فرد به خطر افتاده و جهت گیری های سوء و انحرافات جنسی و اخلاقی از هر سو سربر می آورند.
نقش جهان‌بینی در تربیت جنسی
اگر جهان‌بینی انسان، جهان‌بینی انسان‌مدار و لذت طلب بوده و هدف تنها رسیدن به نهایت لذت باشد و معنای زندگی تنها سال های زندگی بر کره زمین در نظر گرفته شود، واضح است که کسب نهایت لذت و راه های رسیدن به لذت بیشتر، می‌شود هدف تربیت جنسی. با این حال حتی مادی ترین مکاتب نیز دریافته‌اند که می‌بایست در تربیت جنسی، برنامه و هدفی به جز هرج و مرج و لذت صرف را در نظر گرفت و این به‌خاطر حفظ جوامع از مشکلات و انحرافات جنسی است. اما در مکاتب دینی و معنوی بحث متفاوت است و می بایست امور معنوی نیز در تربیت جنسی لحاظ شود؛ اموری که از سلامت و بهداشت روان و جسم انسان و حالات معنوی او و جامعه‌اش حمایت می کند. زمانی که هدف تنها لذت نباشد، برنامه و هدف از تربیت جنسی متفاوت می‌شود دیگر آموزش صرف مسائل جنسی مطرح نیست.
معنی و مفهوم تربیت جنسی
طبق متون موجود در معنای تربیت جنسی به صورت علمی دو جنبه مهم مطرح است:
الف: دادن آگاهی هائی از حقایق زیستی دختر یا پسر بودن که دریابد دستگاه جنسی چگونه کار می کند و تأمین بهداشت و قواعد آن چگونه است. نظام توالد و تناسل و حفظ نسل و بقاع و نوع و...
ب: مراقبت و راهنمایی جنسی به گونه ای که فرد را در سازگاری های مطلوب کند و فرد با توجه به ارزشهای اخلاقی و فرهنگی در این زمینه به پیش رود تا حدود روابط را نگه دارد.
تربیت جنسی در اسلام
اسلام به نیاز جنسی و رفتار برخواسته از این نیاز از سوی انسان توجه داشته است. به استناد متون دینی‌ای که درباره تعدیل رفتار جنسی و اصول و قواعد آن می پردازد می‌گوییم که اسلام در کنار توجه به نیاز غریزی جنسی، به رعایت اخلاق، حیا و ارزشهای آن و راه‌های صحیح برآوردن این نیاز اهمیت داده. اما اين غريزه مقوله‌اى صرفا بيولوژيكى نيست كه تابع محض ترشحات ناشى از بلوغ انسان باشد، بلكه تابعى از جنسيت، طبقۀ اجتماعى- اقتصادى، نژاد، دين و...مى‌باشد. (كوچتكوف و لاپيك،۱۳۷۳،ص ۶)
بنابراین اسلام هرگز دستور به سرکوبی نیاز جنسی نداده است، کما اینکه در بسیاری از روایات میخوانیم که بزرگان دین ما مردم جامعه‌شان را از ازدواج نکردن نهی کرده‌اند حتی آنها که به خاطر عبادت بیشتر و روی برنگرداندن از خدا حتی به قدر لحظه ای، از ازدواج اعراض کرده بودند را به پرهیز از افراط فراخوانده و به ازدواج ترغیب کردند. اما تربیت جنسی نیز در اسلام اهمیت ویژه‌ای دارد که بیشتر بار آن بر دوش والدین و سپس مربیان و بعد از آن حکومت است.
مشکلات عدم تربیت جنسی
والدینی که موضع سکوت یا انکار را در قبال مسائل جنسی انتخاب میکنند و به دلیل ناآگاهی از راه و روش درست تربیت جنسی آنرا به گذر زمان می سپرند و معتقدند کودک هر وقت بزرگ شد خودش یاد می گیرد، خیانت بزرگی در حق فرزندان خود می کنند. نوجوان و جوانی که اصول و قواعد مسائل جنسی از نگاه اسلام را نمی داند ممکن است دست به رفتاری نابهنجار تحت تأثیر غریزه سرکش جنسی بزند. انحرافات جنسی همچون استمناء، همجنس‌خواهی و ... اثرات ناآگاهی در زمینه مسائل جنسی است. به جز این نایده گرفتن آموزش‌های مناسب به نوجوانان سلامت جسم آنها را نیز در کنار آسیب‌های گسترده روحی به خطر می اندازد.
والدینی که تربیت جنسی را می‌دانند در رفتارهای جنسی خود نهایت دقت را دارند. سن شروع تربیت جنسی را در نظر می گیرند، عوامل تحریک‌زا را در خانه کم می کنند؛ خانواده‌هایی که نوجوان خود را با شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای و اینترنت و ... تنها و آزادانه رها می کنند، از تربیت جنسی هیچ نمی دانند و باید به‌هوش باشند که به زودی فرزند آنها دچار لغزش و آسیب‌های خاص این حوزه خواهد شد. بلوغ زودرس یکی از این مسائل است.
در کنار این والدین می بایست سن شروع تربیت جنسی را بدانند، روانشناسان معتقدند که انسان در هیچ برهه از زندگی از آموزش جنسی بی‌نیاز نیست اما در هر دوه به آموزش و تربیتی خاص نیاز دارد. گفتگو، طرح سوال و مباحث درباره مباحث جنسی با کودک هفت ساله و دوازده ساله متفاوت است.
عوامل متفاوتی هست که باعث کج روی رفتار جنسی در نوجوانان می شود از جمله ناآگاهی والدین و مربیان از تربیت جنسی صحیح، که این خود به دلیل نبود آموزش مناسب در این زمینه و اختیار موضع سکوت و نفی است. همچنین اگر والدین خود دچار رفتارهای جنسی ناصحیح باشند، کودک و نوجوان به زودی دست به تقلید از آنها خواهد زد و انحرافات در جامعه تکثیر می شوند.
در همین راستا، نداشتن برنامه و تربیت صحیح در خانه، همانند آموزش ندادن آداب رفت و آمد به محل استراحت و خواب پدر و مادر، دیدن فیلم‌هایی که با سن و سال کودک و نوجوان همخوانی ندارد، آزادی در دیدن‌ها و شنیدنی ها، گاه سبب پیدایش سوالات جنسی زودهنگام در کودک و نوجوان می شود و چون اغلب از سوی والدین خود پاسخی صحیح دریافت نمی کنند به دنبال جواب های قانع کننده از منابع دیگر می روند؛ واضح است که منابع دیگر همچون ماهواره، اینترنت، شبکه دوستان و همسالان، هرگز به سن و سال کودک و نوجوان و اصول تربیت جنسی درست توجه نخواهند کرد و اینها همگی پایه انحرافات خواهند بود. به همین دلیل است که بیشتر پژوهش‌های روانشناختی و جامعه شناختی، محیط فاسد و روش‌های غلط تربیتی یا عدم تربیت جنسی را سبب پیدایش انحرافات جنسی می دانند.
نقش جهان‌بینی در تربیت جنسی
اگر جهان‌بینی انسان، جهان‌بینی انسان‌مدار و لذت طلب بوده و هدف تنها رسیدن به نهایت لذت باشد و معنای زندگی تنها سال های زندگی بر کره زمین در نظر گرفته شود، واضح است که کسب نهایت لذت و راه های رسیدن به لذت بیشتر، می‌شود هدف تربیت جنسی. با این حال حتی مادی ترین مکاتب نیز دریافته‌اند که می‌بایست در تربیت جنسی، برنامه و هدفی به جز هرج و مرج و لذت صرف را در نظر گرفت و این به‌خاطر حفظ جوامع از مشکلات و انحرافات جنسی است. اما در مکاتب دینی و معنوی بحث متفاوت است و می بایست امور معنوی نیز در تربیت جنسی لحاظ شود؛ اموری که از سلامت و بهداشت روان و جسم انسان و حالات معنوی او و جامعه‌اش حمایت می کند. زمانی که هدف تنها لذت نباشد، برنامه و هدف از تربیت جنسی متفاوت می‌شود دیگر آموزش صرف مسائل جنسی مطرح نیست.
معنی و مفهوم تربیت جنسی
طبق متون موجود در معنای تربیت جنسی به صورت علمی دو جنبه مهم مطرح است:
الف: دادن آگاهی هائی از حقایق زیستی دختر یا پسر بودن که دریابد دستگاه جنسی چگونه کار می کند و تأمین بهداشت و قواعد آن چگونه است. نظام توالد و تناسل و حفظ نسل و بقاع و نوع و...
ب: مراقبت و راهنمایی جنسی به گونه ای که فرد را در سازگاری های مطلوب کند و فرد با توجه به ارزشهای اخلاقی و فرهنگی در این زمینه به پیش رود تا حدود روابط را نگه دارد.
تربیت جنسی در اسلام
اسلام به نیاز جنسی و رفتار برخواسته از این نیاز از سوی انسان توجه داشته است. به استناد متون دینی‌ای که درباره تعدیل رفتار جنسی و اصول و قواعد آن می پردازد می‌گوییم که اسلام در کنار توجه به نیاز غریزی جنسی، به رعایت اخلاق، حیا و ارزشهای آن و راه‌های صحیح برآوردن این نیاز اهمیت داده. اما اين غريزه مقوله‌اى صرفا بيولوژيكى نيست كه تابع محض ترشحات ناشى از بلوغ انسان باشد، بلكه تابعى از جنسيت، طبقۀ اجتماعى- اقتصادى، نژاد، دين و...مى‌باشد. (كوچتكوف و لاپيك،۱۳۷۳،ص ۶)
بنابراین اسلام هرگز دستور به سرکوبی نیاز جنسی نداده است، کما اینکه در بسیاری از روایات میخوانیم که بزرگان دین ما مردم جامعه‌شان را از ازدواج نکردن نهی کرده‌اند حتی آنها که به خاطر عبادت بیشتر و روی برنگرداندن از خدا حتی به قدر لحظه ای، از ازدواج اعراض کرده بودند را به پرهیز از افراط فراخوانده و به ازدواج ترغیب کردند. اما تربیت جنسی نیز در اسلام اهمیت ویژه‌ای دارد که بیشتر بار آن بر دوش والدین و سپس مربیان و بعد از آن حکومت است.
مشکلات عدم تربیت جنسی
والدینی که موضع سکوت یا انکار را در قبال مسائل جنسی انتخاب میکنند و به دلیل ناآگاهی از راه و روش درست تربیت جنسی آنرا به گذر زمان می سپرند و معتقدند کودک هر وقت بزرگ شد خودش یاد می گیرد، خیانت بزرگی در حق فرزندان خود می کنند. نوجوان و جوانی که اصول و قواعد مسائل جنسی از نگاه اسلام را نمی داند ممکن است دست به رفتاری نابهنجار تحت تأثیر غریزه سرکش جنسی بزند. انحرافات جنسی همچون استمناء، همجنس‌خواهی و ... اثرات ناآگاهی در زمینه مسائل جنسی است. به جز این نایده گرفتن آموزش‌های مناسب به نوجوانان سلامت جسم آنها را نیز در کنار آسیب‌های گسترده روحی به خطر می اندازد.
والدینی که تربیت جنسی را می‌دانند در رفتارهای جنسی خود نهایت دقت را دارند. سن شروع تربیت جنسی را در نظر می گیرند، عوامل تحریک‌زا را در خانه کم می کنند؛ خانواده‌هایی که نوجوان خود را با شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای و اینترنت و ... تنها و آزادانه رها می کنند، از تربیت جنسی هیچ نمی دانند و باید به‌هوش باشند که به زودی فرزند آنها دچار لغزش و آسیب‌های خاص این حوزه خواهد شد. بلوغ زودرس یکی از این مسائل است.
در کنار این والدین می بایست سن شروع تربیت جنسی را بدانند، روانشناسان معتقدند که انسان در هیچ برهه از زندگی از آموزش جنسی بی‌نیاز نیست اما در هر دوه به آموزش و تربیتی خاص نیاز دارد. گفتگو، طرح سوال و مباحث درباره مباحث جنسی با کودک هفت ساله و دوازده ساله متفاوت است.
عوامل متفاوتی هست که باعث کج روی رفتار جنسی در نوجوانان می شود از جمله ناآگاهی والدین و مربیان از تربیت جنسی صحیح، که این خود به دلیل نبود آموزش مناسب در این زمینه و اختیار موضع سکوت و نفی است. همچنین اگر والدین خود دچار رفتارهای جنسی ناصحیح باشند، کودک و نوجوان به زودی دست به تقلید از آنها خواهد زد و انحرافات در جامعه تکثیر می شوند.
در همین راستا، نداشتن برنامه و تربیت صحیح در خانه، همانند آموزش ندادن آداب رفت و آمد به محل استراحت و خواب پدر و مادر، دیدن فیلم‌هایی که با سن و سال کودک و نوجوان همخوانی ندارد، آزادی در دیدن‌ها و شنیدنی ها، گاه سبب پیدایش سوالات جنسی زودهنگام در کودک و نوجوان می شود و چون اغلب از سوی والدین خود پاسخی صحیح دریافت نمی کنند به دنبال جواب های قانع کننده از منابع دیگر می روند؛ واضح است که منابع دیگر همچون ماهواره، اینترنت، شبکه دوستان و همسالان، هرگز به سن و سال کودک و نوجوان و اصول تربیت جنسی درست توجه نخواهند کرد و اینها همگی پایه انحرافات خواهند بود. به همین دلیل است که بیشتر پژوهش‌های روانشناختی و جامعه شناختی، محیط فاسد و روش‌های غلط تربیتی یا عدم تربیت جنسی را سبب پیدایش انحرافات جنسی می دانند.
نظر شما
